Thủ thuật maze điều trị rung nhĩ

Thủ thuật maze điều trị rung nhĩ là gì?

Maze là thủ thuật ngoại khoa thường dùng để điều trị rung nhĩ. Thủ thuật được đặt tên như vậy để mô tả về mê cung mô sẹo nhiều chi tiết phức tạp hình thành sau phẫu thuật điều trị này.

Rung nhĩ, viết tắt là AFib, là hoạt động điện bất thường xảy ra ở buồng trên của tim (tâm nhĩ) khiến nhịp tim không đều, còn gọi là rối loạn nhịp tim.

Rung nhĩ là bệnh lý y khoa nguy hiểm có thể làm tăng nguy cơ tử vong lên gấp đôi hoặc nguy cơ đột quỵ lên 5 – 7 lần ở bệnh nhân mắc bệnh so với bệnh nhân không mắc bệnh.

Cách thực hiện thủ thuật

Khi thực hiện thủ thuật maze, bác sĩ phẫu thuật dùng các đường rạch nhỏ, năng lượng sóng vô tuyến, đông lạnh, vi sóng hoặc siêu âm để tạo mô sẹo.

Vì không dẫn truyền hoạt động điện nên mô sẹo sẽ ngăn chặn hoặc cản trở các tín hiệu điện bất thường gây rối loạn nhịp tim. Thay vào đó, mô sẹo sẽ dẫn hướng các tín hiệu điện qua một đường dẫn có kiểm soát, hay mê cung, xuống buồng dưới của tim (tâm thất).

Thủ thuật phẫu thuật maze có tỷ lệ thành công cao. Ước tính có 70% – 95% người bị rung nhĩ thực hiện thủ thuật này không còn bị rung nhĩ trong thời gian dài sau phẫu thuật.

Các loại thủ thuật maze

Về cơ bản có 2 loại thủ thuật maze:

Tại sao cần thủ thuật maze điều trị rung nhĩ?

Bác sĩ phẫu thuật có thể khuyến cáo thủ thuật maze để phẫu thuật điều trị rung nhĩ nếu:

• Thuốc không có tác dụng làm giảm triệu chứng
• Bạn sẽ phẫu thuật tim để điều trị các bệnh tim khác
• Bạn không thể triệt đốt bằng ống thông
• Bạn đã triệt đốt bằng ống thông nhưng không điều trị rung nhĩ thành công

Ai không nên thực hiện thủ thuật maze điều trị rung nhĩ?

Không phải ai bị rung nhĩ cũng phù hợp để phẫu thuật điều trị rung nhĩ. Để xác định tính phù hợp của việc điều trị bằng phẫu thuật, bác sĩ phẫu thuật hoặc bác sĩ sẽ phải tiến hành đánh giá kỹ lưỡng, bao gồm:

• Xem xét bệnh sử
• Siêu âm tim qua thành ngực (TTE) và siêu âm tim qua thực quản (TEE)
• Khám lâm sàng toàn diện
• Kiểm tra đo điện tim Holter
• Điện tâm đồ (ECG)
• Các xét nghiệm khác nếu cần

Sau khi đánh giá, bác sĩ phẫu thuật sẽ trao đổi với bạn về các phương án điều trị và xác định khả năng phù hợp để phẫu thuật.

Các nguy cơ và biến chứng của thủ thuật maze điều trị rung nhĩ là gì?

Thủ thuật y khoa nào cũng có rủi ro nhưng biến chứng do phẫu thuật triệt đốt xâm lấn tối thiểu khá ít.

Tác dụng phụ bao gồm:

• Chảy máu
• Bầm tím
• Đau nhẹ
• Tổn thương mạch máu

Các biến chứng nghiêm trọng hơn bao gồm đột quỵ hoặc tụ dịch bất thường quanh tim nhưng rất hiếm khi xảy ra.

Thủ thuật maze qua mổ tim hở có nguy cơ cao hơn so với kỹ thuật triệt đốt vì liên quan đến phẫu thuật tim hở. Các nguy cơ bao gồm:

• Suy thận
• Suy tạng khác
• Đột quỵ
• Tử vong

Bạn cũng có thể cần đến máy tạo nhịp tim sau khi thực hiện thủ thuật maze.

Mặc dù có nguy cơ gây ra biến chứng nghiêm trọng, thủ thuật maze vẫn có tỷ lệ thành công cao.

Chuẩn bị cho thủ thuật maze điều trị rung nhĩ như thế nào?

Việc chuẩn bị cho thủ thuật maze bắt đầu từ vài tuần trước ngày phẫu thuật.

Bạn có thể được yêu cầu:

• Xét nghiệm máu để xác nhận bạn không bị nhiễm trùng
• Ngưng dùng một số loại thuốc như aspirin và thuốc làm loãng máu khác
• Ngừng hút thuốc

Bác sĩ cũng sẽ yêu cầu đo điện tâm đồ và chụp X-quang ngực để tìm hiểu tình trạng tim hiện tại.

Bạn sẽ cần phải nhịn ăn vào đêm trước phẫu thuật vì bạn có thể buồn nôn do gây mê trong quá trình phẫu thuật.

Bạn có thể kỳ vọng điều gì trong thủ thuật maze điều trị rung nhĩ?

Dựa trên đánh giá và khuyến cáo của bác sĩ phẫu thuật, bệnh nhân bị rung nhĩ đủ điều kiện điều trị bằng phẫu thuật sẽ trải qua một trong hai quy trình thực hiện thủ thuật maze sau đây:

Phẫu thuật triệt đốt xâm lấn tối thiểu (mini-maze)

Trong thủ thuật maze xâm lấn tối thiểu:

• Bác sĩ phẫu thuật sẽ thực hiện các đường rạch lỗ khóa dưới nách phải.
• Một camera nhỏ được đưa vào qua các đường rạch để giúp bác sĩ phẫu thuật nhìn thấy các buồng tim.
• Bác sĩ phẫu thuật đặt ống thông để truyền năng lượng như áp lạnh (đông lạnh) và đốt sóng cao tần (nhiệt) để tạo sẹo tại các vùng có vấn đề.
• Mô sẹo hình thành sẽ ngăn các tín hiệu điện bất thường của tim và điều hòa nhịp tim. Nếu thành công, tim sẽ trở lại nhịp đập bình thường.

Do tính chất ít xâm lấn hơn nên mini-maze cần ít thời gian hơn so với thủ thuật maze qua mổ mở ngực, chỉ khoảng 3 – 4 giờ.

Phẫu thuật maze qua mổ mở ngực

Trong thủ thuật maze qua mổ mở ngực:

• Bạn sẽ được gây mê toàn thân để đi vào trạng thái ngủ.
• Tim sẽ tạm thời ngừng đập và bạn sẽ được dùng máy tim phổi nhân tạo để tiếp tục bơm máu đi khắp cơ thể.
• Bác sĩ phẫu thuật sẽ rạch một đường ở ngực để tiếp cận buồng trên của tim.
• Một loạt vết cắt nhỏ sẽ được thực hiện ở bên trái và bên phải tâm nhĩ để tạo mô sẹo.
• Vì không dẫn truyền hoạt động điện nên mô sẹo sẽ chặn các tín hiệu điện bất thường gây rối loạn nhịp tim. Mô sẹo sẽ dẫn hướng các tín hiệu điện qua một đường dẫn có kiểm soát xuống buồng dưới của tim (tâm thất).

Trong lúc bạn dùng máy tim phổi nhân tạo, bác sĩ cũng có thể thực hiện các phẫu thuật tim cần thiết khác như khắc phục van tim hoặc đặt máy tạo nhịp tim. Sau đó, nhịp tim bình thường được khôi phục.

Phẫu thuật maze qua mổ mở ngực có thể cần đến 6 giờ để hoàn tất.

Sau thủ thuật

Quá trình phục hồi sau phẫu thuật phụ thuộc vào loại thủ thuật maze được thực hiện. Quá trình phục hồi sau thủ thuật mổ tim hở có thể sẽ lâu hơn so với thủ thuật ít xâm lấn hơn.

Bệnh nhân thường nằm trong phòng chăm sóc tích cực (ICU) dưới sự theo dõi chặt chẽ vào 2 – 3 ngày đầu sau phẫu thuật.

Nếu thực hiện phẫu thuật xâm lấn tối thiểu, bạn có thể dự kiến xuất viện trong vòng 4 ngày.

Nếu thực hiện phẫu thuật tim hở, bạn thường sẽ cần từ 5 – 7 ngày mới có thể về nhà.

Thông thường, bạn sẽ cần 6 – 8 tuần sau phẫu thuật để hồi phục hoàn toàn.

Bác sĩ cũng có thể khuyến cáo bạn tham gia phục hồi chức năng tim để giúp cải thiện sức khỏe và hồi phục sau phẫu thuật tim.

Chăm sóc và phục hồi sau thủ thuật maze điều trị rung nhĩ

Bạn có thể cảm thấy khó chịu ở lồng ngực, xương sườn và vai trong vài ngày đầu sau phẫu thuật.

Bác sĩ thường sẽ kê đơn các loại thuốc sau đây sau khi phẫu thuật:

• Thuốc giảm đau để giúp kiểm soát tình trạng đau và khó chịu
• Thuốc lợi tiểu để kiểm soát tình trạng tụ dịch ngay sau khi phẫu thuật và trong vài tuần sau đó
• Thuốc làm loãng máu để phòng ngừa cục máu đông (tùy từng trường hợp)

Bạn có thể cảm thấy mệt mỏi hơn bình thường nhưng hầu hết bệnh nhân sẽ trở lại bình thường trong vòng 6 tháng.

Lưu ý: Thông thường, 30 – 50% bệnh nhân bị tim ngưng nhịp hoặc các đợt rung nhĩ ngắn trong 3 tháng đầu sau thủ thuật do viêm (sưng) mô tâm nhĩ. Bác sĩ sẽ dùng thuốc điều trị tình trạng này. Khi tim lành lại, các đợt rung nhĩ này sẽ giảm dần.

Một số ít bệnh nhân (khoảng 6%) có thể cần đến máy tạo nhịp tim sau phẫu thuật do không phát hiện nhịp cơ bản trước đó như hội chứng nút xoang bệnh lý hoặc tắc nhĩ thất.