Phòng ngừa ung thư đại trực tràng

Ung thư đại trực tràng là gì?

Ung thư đại trực tràng là loại ung thư phổ biến nhất ở Singapore, góp phần vào 1.200 ca tử vong mỗi năm. Đây là ung thư của đại tràng (ruột già và trực tràng) và có thể phát triển ở mọi lứa tuổi, nhưng phổ biến hơn ở người lớn tuổi từ 50 tuổi trở lên.

Polyp (u lành tính, nhỏ) có thể phát triển ở bên trong thành đại trực tràng mà không gây ra bất kỳ dấu hiệu, triệu chứng nào, đặc biệt là ở giai đoạn đầu. Những polyp này có thể tồn tại trong đại trực tràng nhiều năm trước khi phát triển thành ung thư.

Sàng lọc ung thư đại trực tràng có thể phát hiện được các polyp tiền ung thư và loại bỏ chúng trước khi tiến triển thành ung thư, từ đó ngăn chặn được di căn của khối u đến các cơ quan khác của cơ thể.

Triệu chứng của ung thư đại trực tràng

Ngoài việc tầm soát thường quy, những dấu hiệu gợi ý, cảnh báo sớm của ung thư đại trực tràng bao gồm:

• Rối loạn nhu động ruột, đại tràng như tiêu chảy, táo bón hay thay đổi tính chất phân.
• chảy máu trực tràng.
• đại tiện phân lẫn máu.
• Tình trạng khó chịu bụng (cơn co thắt hay đau).
• Mệt mỏi.
• Sụt cân không rõ nguyên nhân.

Vì sao sàng lọc đại trực tràng là biện pháp phòng ngừa tốt nhất?

Như chúng ta đã biết, ở những giai đoạn đầu của ung thư đại trực tràng thường sẽ không có dấu hiệu bất thường nào. Đây chính là lý do vì sao sàng lọc lại đóng vai trò quan trọng trong việc phát hiện sớm và điều trị kịp thời.

Nói chung, chúng ta nên bắt đầu tầm soát ung thư đại trực tràng từ độ tuổi 50. Tuy nhiên với những người có yếu nguy cơ cao nên đi kiểm tra sớm hơn.

Người có yếu tố nguy cơ cao mắc ung thư đại trực tràng

Dưới đây là một số nhóm người có nguy cơ cao mắc ung thư đại trực tràng hơn những nhóm khác.

Tuổi

Ung thư đại trực tràng phổ biến hơn ở những người trên 50 tuổi. Khi tuổi càng cao, những đột biến, biến dị gen càng có cơ hội né tránh đáp ứng của hệ miễn dịch và tiến triển thành ung thư.

Tiền sử gia đình mắc bệnh ung thư đại trực tràng

Nếu một trong những người thân huyết thống của bạn mắc ung thư đại trực tràng, bạn có nguy cơ mắc bệnh cao hơn. Trên thực tế, khoảng một phần ba số người mắc ung thư đại trực tràng có các thành viên khác trong gia đình cũng mắc bệnh này. Có một số hội chứng di truyền làm tăng đáng kể nguy cơ (lên đến 20 lần) mắc ung thư đại trực tràng.

Một số bệnh lý viêm mạn tính

Mắc các bệnh về đường ruột như: Bệnh viêm ruột (IBD - Inflammatory Bowel Disease), viêm loét đại trực tràng và bệnh Crohn cũng có thể làm tăng khả năng phát triển ung thư đại trực tràng.

Trên thực tế, IBD được biết đến là một yếu tố nguy cơ cao trong việc phát triển ung thư đại trực tràng. Theo một bài báo trên tạp chí Thế giới về tiêu hóa, tình trạng viêm mãn tính được cho là yếu tố thúc đẩy gen gây ung thư, là khởi đầu cho ung thư.

Chế độ ăn ít chất xơ, giàu chất béo

Chế độ ăn ít chất xơ có liên quan đến ung thư đại tràng. Một chế độ ăn có thực phẩm giàu chất xơ sẽ làm giảm lượng calo tổng thể hấp thụ của bạn và giúp duy trì thể trạng lý tưởng. Điều này rất quan trọng để giảm thiểu nguy cơ mắc ung thư.

Ít vận động

Một nghiên cứu của JNCI (Journal of the National Cancer Institute) - Tạp chí của Viện Ung thư Quốc gia cho thấy việc ít hoạt động thể chất có liên quan đến việc tăng nguy cơ mắc một số bệnh ung thư, bao gồm cả ung thư đại trực tràng.

Mặc dù với người thường xuyên luyện tập thể dục nhưng thời gian ngồi tại chỗ quá nhiều vẫn có nguy cơ cao bị mắc ung thư đại trực tràng. Nguy cơ phát triển ung thư đại trực tràng tăng 8% khi thời gian ngồi tăng thêm 2 giờ.

Bệnh tiểu đường

Với bệnh nhân tiểu đường có đề kháng insulin, nguy cơ mắc ung thư đại trực tràng cao hơn.

Béo phì

Thừa cân không có nghĩa là chúng ta chắc chắn sẽ mắc bệnh ung thư, nhưng nó khiến chúng ta có nhiều khả năng mắc bệnh ung thư hơn so với khi bạn có cân nặng lý tưởng.

Theo tạp chí Gut, khoảng 11% trường hợp ung thư đại trực tràng ở châu Âu có liên quan đến béo phì và thừa cân. Dữ liệu cũng cho thấy đàn ông béo phì có nguy cơ mắc ung thư đại tràng tăng 30 - 70%.

Hút thuốc

Hút thuốc lâu dài có liên quan đến ung thư đại trực tràng. Theo một nghiên cứu của Hiệp hội Nghiên cứu Ung thư Hoa Kỳ (AACR - American Association for Cancer Research), tỷ lệ mắc ung thư đại trực tràng cao hơn đáng kể ở những người đang và đã từng hút thuốc.

Rượu

Càng uống nhiều rượu, nguy cơ mắc bệnh ung thư càng cao. Ngay cả việc uống rượu vừa phải cũng được chứng minh là làm tăng nguy cơ ung thư đại trực tràng. Các nghiên cứu đã chỉ ra mối liên hệ giữa việc lạm dụng rượu và nguy cơ hình thành polyp. Quá trình chuyển hóa rượu trong cơ thể, chính là sự chuyển hóa cồn - alcohol, có thể gây ung thư đại tràng.

Phòng ngừa ung thư đại trực tràng

Dưới đây là một số biện pháp phòng ngừa có thể giúp giảm nguy cơ ung thư đại trực tràng:

Chế độ ăn uống lành mạnh

Vitamin, khoáng chất, chất xơ và chất chống oxy hóa là thành phần quan trọng trong chế độ ăn uống lành mạnh để ngăn ngừa ung thư. Trái cây, rau trong chế độ ăn uống của bạn sẽ là cách tốt để hấp thụ các chất dinh dưỡng này và giảm nguy cơ phát triển ung thư. Có thể ăn trái cây, rau, ngũ cốc nguyên hạt và các loại đậu để tăng lượng chất xơ.

Giảm lạm dụng lượng rượu

Kiểm soát tốt lượng rượu bạn uống. Nguy cơ mắc ung thư cao hơn nếu uống nhiều hơn bốn ly mỗi ngày. Uống tối đa 2 ly đối với nam và 1 ly đối với nữ mỗi ngày được coi là uống vừa phải.

Công thức tính 01 ly rượu như sau:

• Bằng 30ml rượu mạnh (rượu có nồng độ cồn từ 40 độ trở lên).
• Tương đương 140 ml rượu vang.
• Hoặc bằng 340 ml bia.

Việc giảm lượng rượu bia có thể khó khăn, đặc biệt là nếu bạn là người uống nhiều rượu. Bác sĩ hoặc chuyên gia tư vấn của bạn có thể giúp đỡ bạn trong việc này. Ngay cả bạn bè và các thành viên trong gia đình cũng có thể là nguồn hỗ trợ nếu bạn đang cố gắng loại bỏ rượu khỏi cuộc sống của mình.

Cai hút thuốc

Trong khói thuốc có chứa chất gây ung thư, do đó làm tăng nguy cơ của rất nhiều loại ung thư. Nicotine trong thuốc lá thực sự có thể gây nghiện như heroin và cocaine, khiến bạn khó bỏ thuốc. Khoảng 1/5 số người hút thuốc sẽ trải qua hội chứng cai thuốc sau khi ngưng hút thuốc. Hãy tham khảo ý kiến bác sĩ về kế hoạch bỏ thuốc lá và đối mặt với hội chứng cai nicotine.

Tăng cường hoạt động thể chất

Giảm thời gian ngồi có thể hữu ích trong việc ngăn ngừa ung thư. Theo Viện Ung thư Quốc (National Cancer Institute) gia, tập thể dục làm tăng mức độ chất chống oxy hóa và giúp sửa chữa DNA. Nó cũng có thể làm giảm viêm nhiễm và tăng cường hệ thống miễn dịch của bạn.

Khi nào cần thăm khám tại trung tâm chăm sóc y tế khẩn cấp?

Bất cứ khi nào có các dấu hiệu, triệu chứng nào dưới đây thì cần đến thăm khám ngay tại trung tâm chăm sóc y tế khẩn cấp gần nhất:

• Đau bụng dữ dội và liên tục;
• Chướng bụng;
• Rối loạn đại tiện, đau;
• khó đứng lên.