Quy trình Nội Soi Đại Tràng: Xét nghiệm Ung thư Đại tràng

Ung thư đại tràng là gì?

Còn được biết đến với tên gọi ung thư đại trực tràng, đây là một bệnh ác tính nghiêm trọng có ảnh hưởng đến đại tràng, là phần cuối của đường tiêu hóa. Ung thư có thể xuất hiện ở bất kỳ phần nào của đại tràng, vốn thường được phân chia thành đại tràng phải và đại tràng trái (bao gồm trực tràng). Phần lớn các trường hợp ung thư xuất hiện ở đại tràng trái; tuy vậy, một số ung thư di truyền lại có xu hướng xuất hiện nhiều ở đại tràng phải.

Điểm đặc biệt của căn bệnh này so với các bệnh ung thư khác, ung thư đại trực tràng luôn luôn bắt đầu từ polyp - một dạng tăng trưởng không mang tính ung thư hình thành dọc theo mặt trong của đại tràng. Đặc điểm này mang đến một cơ hội tuyệt vời để ngăn ngừa hoàn toàn ung thư đại trực tràng, bằng cách phát hiện các polyp có khả năng trở nên ác tính và loại bỏ chúng sớm.

Mặc dù một số cá nhân có polyp kích thước lớn có thể gặp phải các triệu chứng như máu trong phân hoặc táo bón, các polyp hiếm khi gây ra bất kỳ triệu chứng nào cả. Bởi vậy, các phương pháp sàng lọc để phát hiện các polyp không triệu chứng là rất hữu ích trong công tác phòng ngừa ung thư đại tràng.

Các yếu tố nguy cơ gây ung thư đại tràng

Ở Singapore, ung thư đại trực tràng vẫn là một trong số các loại ung thư phổ biến nhất ở nam giới. Theo Sổ Thông tin Ung thư Singapore (Singapore Cancer Registry), loại ung thư này cũng luôn nằm trong số các bệnh ung thư dẫn đầu ở nước này: ước tính 11,238 ca được chẩn đoán (khoảng 6 ca mỗi ngày) và 4,191 ca tử vong từ năm 2014 đến 2018. Trong 50 năm qua, ung thư đại tràng chiếm hơn một nửa các ca ung thư ở Singapore, và xu hướng này cũng được ghi nhận tại nhiều quốc gia khác.

Dù bệnh ung thư đại tràng phổ biến hơn ở nhóm người trên 50 tuổi, một số thể bệnh - đặc biệt là những dạng có liên quan đến yếu tố di truyền - có thể xuất hiện ở bất kỳ độ tuổi nào. Một số yếu tố tiềm ẩn khác có thể làm tăng nguy cơ phát triển ung thư đại tràng của một người bao gồm:

Chế độ ăn

Chế độ ăn ít chất xơ, nhiều chất béo bao gồm thịt đỏ và thịt chế biến sẵn có thể dẫn tới nguy cơ mắc ung thư đại tràng cao hơn.

Sắc tộc

Người Singapore gốc Hoa có nguy cơ cao mắc bệnh ung thư đại tràng hơn khi so sánh với các nhóm dân tộc khác tại Singapore.

Tiền sử gia đình

Ước chừng 5-10% trên tổng số các ca ung thư đại tràng có thể do yếu tố di truyền, và có thể phát triển ở các cá nhân dưới 50 tuổi.

Thói quen sinh hoạt

Thói quen ít vận động, hút thuốc và uống rượu quá mức đều có thể góp phần làm tăng nguy cơ mắc ung thư đại tràng.

Các triệu chứng của ung thư đại tràng

Ở các giai đoạn đầu, ung thư đại tràng thường không biểu hiện triệu chứng. Tuy nhiên, ở các giai đoạn bệnh trở nặng hơn, một vài dấu hiệu bao gồm:

• Máu trong phân
• Thay đổi nhu động ruột và thói quen đi tiêu (chẳng hạn như tần suất đi tiêu lỏng hoặc táo bón tăng cao, hoặc đi tiêu lỏng và táo bón luân phiên)
• Sụt cân đột ngột và không rõ nguyên nhân
• Đau bụng
• Yếu hoặc mệt mỏi

Vì những triệu chứng này thường trở nên rõ ràng hơn ở các giai đoạn sau của ung thư đại tràng, bạn nên đi khám sức khỏe tổng quát định kỳ để phát hiện bệnh sớm.

Một trong những cách đảm bảo sức khỏe đại tràng của bạn là đăng ký các đợt nội soi đại tràng thường xuyên hơn khi bạn bước sang tuổi 50.

Thường xuyên tham gia các buổi nội soi đại tràng đặc biệt quan trọng nếu gia đình bạn có tiền sử mắc bệnh, hoặc nếu một thành viên trong gia đình hoặc người thân bậc một có tiền sử ung thư đại tràng. Trong những trường hợp như vậy, việc bắt đầu nội soi đại tràng sớm hơn cũng được khuyến khích.

Nội soi đại tràng là gì?

Nội soi đại tràng là một phương pháp y khoa kiểm tra trực tràng và đại tràng để phát hiện các thay đổi và những điểm bất thường, chẳng hạn như polyp hay ung thư, từ đó điều tra tìm ra nguyên nhân của các triệu chứng có thể bắt nguồn từ trực tràng hoặc đại tràng.

Quy trình nội soi đại tràng

Trong quá trình thực hiện nội soi đại tràng, một ống mềm mảnh gọi là ống soi đại tràng (colonoscope) sẽ được đưa vào trực tràng. Một camera độ phân giải cao siêu nhỏ được đặt ở đầu ống nội soi giúp bác sĩ có thể quan sát mặt trong của toàn bộ đại tràng. Ống có thể đi tiến đến cuối đại tràng, thậm chí có thể tiến được vào đoạn cuối hồi tràng (terminal ileum) - là đoạn cuối cùng của ruột non, nơi nối với đại tràng.

Những điểm dị thường ở niêm mạc đại tràng và đoạn cuối hồi tràng có thể quan sát được trong quá trình nội soi, và các sinh thiết có thể được tiến hành lấy ra thông qua kìm sinh thiết được đưa vào bằng một kênh thao tác (working channel) nằm trong ống nội soi.

Người bệnh thường được sử dụng thuốc an thần nhẹ cho quá trình này. Vì vậy, cơn khó chịu nếu có cũng sẽ rất nhỏ.

Cắt Polyp

Việc loại bỏ polyp được gọi là polypectomy. Thủ thuật này thường được thực hiện ngay trong quá trình nội soi đại tràng. Nếu polyp được phát hiện, những khối u này có thể bị cắt bỏ bằng những dụng cụ như thòng lọng nhiệt (diathermy snare) được đưa vào bằng kênh thao tác. Nếu một polyp quá lớn, không thể được loại bỏ qua nội soi đại tràng, sinh thiết sẽ được tiến hành để xác định tính chất của nó.

Tôi cần nội soi đại tràng với tần suất bao lâu?

Dựa trên các hướng dẫn quốc tế, nếu một đợt nội soi đại tràng đầu tiên phát hiện bệnh âm tính và gia đình không có tiền sử mắc bệnh hoặc nghi ngờ ung thư đại trực tràng di truyền, quy trình nội soi có thể được tiến hành định kỳ lên tới 10 năm trong một lần. Tuy nhiên, khoảng thời gian hợp lý giữa các lần nội soi đối với cá nhân cụ thể nên được thảo luận với bác sĩ.

Cách chuẩn bị để nội soi đại tràng

Một số công tác chuẩn bị là cần thiết trước khi tiến hành nội soi đại tràng để đảm bảo quá trình diễn ra thành công, chẳng hạn như:

Chế độ ăn trước khi nội soi đại tràng

Một hoặc hai ngày trước khi làm thủ thuật, bạn có thể sẽ được yêu cầu áp dụng chế độ ăn ít chất xơ, điều này có nghĩa là không ăn các loại ngũ cốc, hạt, mầm hoặc trái cây và rau củ. Bạn cũng sẽ cần nhịn ăn ít nhất 8 tiếng trước khi làm thủ thuật, mặc dù vẫn có thể được cho phép nhấp nước với lượng nhỏ. Đối với các thủ thuật nội soi tiến hành vào buổi sáng, việc nhịn ăn từ nửa đêm thường là đủ.

Chuẩn bị làm sạch ruột

Trước khi có thể tiến hành nội soi đại tràng, ruột của bạn phải sạch và trống rỗng. Bạn sẽ cần áp dụng biện pháp chuẩn bị làm sạch ruột bằng thuốc nhuận tràng, nhằm đảm bảo đại tràng hoàn toàn sạch sẽ. Bác sĩ sẽ kê đơn loại thuốc nhuận tràng cụ thể và hướng dẫn lịch trình sử dụng phù hợp với bạn.

Thuốc

Nếu bạn đang sử dụng bất kỳ loại thuốc định kỳ nào, bạn cần thông báo cho bác sĩ biết, vì có thể sẽ cần phải điều chỉnh hoặc phải ngừng dùng một số loại thuốc trong suốt quá trình thủ thuật. Thông thường, một số thuốc điều trị đái tháo đường có thể cần được trì hoãn sử dụng do quy định nhịn ăn, và các loại thuốc làm loãng máu có thể cần phải ngừng trong một số ngày, tùy thuộc vào loại thuốc cụ thể, trước khi tiến hành nội soi đại tràng.

Các lựa chọn thay thế khác cho nội soi đại tràng

Có một số lựa chọn khác như:

Xét nghiệm Miễn dịch Miễn dịch Máu Bí mật (OBI)

Xét nghiệm Miễn Dịch Miễn Dịch Máu Bí mật (OBI) là một trong những phương án sàng lọc thuận tiện hơn, và bạn có thể nhận được bộ dụng cụ để tiến hành quy trình ngay tại nhà theo một lịch trình khuyến nghị. Xét nghiệm này đóng vai trò sơ bộ giúp bác sĩ xác định sức khỏe của đại tràng bằng cách kiểm tra những dấu vết máu trong phân không thể thấy được bằng mắt thường. Hiện tượng này được biết đến với tên gọi máu bí mật. Theo kinh nghiệm chung, bạn nên thực hiện xét nghiệm này một lần mỗi năm.

Ưu điểm của xét nghiệm này là nó thuận tiện và không xâm lấn. Nhược điểm chính là không phải tất cả polyp đều gây ra hiện tượng chảy máu, và do đó có thể bị bỏ sót; nên vào thời điểm máu bí mật trở nên rõ ràng, polyp có thể đã to hơn, hay có thể đã tiến triển thành ung thư. Ngoài ra, việc chảy máu từ các vị trí khác trong đường tiêu hóa cũng có thể dẫn đến kết quả dương tính giả.

Nội soi đại tràng ảo

Nội soi đại tràng ảo – còn được biết đến với tên gọi chụp cắt lớp vi tính hoặc chụp cắt lớp vi tính ruột kết – sử dụng tia X để phát hiện polyp. Nội soi đại tràng ảo không xâm lấn, chỉ cần mất khoảng 10-15 phút để hoàn thành, không cần gây mê, và có thể là một lựa chọn phù hợp cho những người đang sử dụng thuốc chống đông máu (không an toàn khi ngừng sử dụng thuốc) hoặc những người không phải các ứng cử viên phù hợp để tiến hành nội soi đại tràng thông thường do một số bệnh lý sẵn có.

Nên lưu ý rằng nội soi đại tràng ảo có thể kém hiệu quả hơn trong việc phát hiện polyp nhỏ hơn 10mm và cũng có thể gặp khó khăn trong việc phân biệt polyp với các cục phân. Ngoài ra, khối polyp cùng những khối u bất thường khác được phát hiện trong quá trình nội soi đại tràng ảo chỉ có thể được sinh thiết hay loại bỏ bằng phương pháp nội soi đại tràng thông thường, nên nếu tìm thấy kết quả dương tính (hoặc các kết quả không rõ ràng và cần làm xét nghiệm để xác nhận), nội soi đại tràng cũng sẽ cần phải được thực hiện sau đó. Đây là lý do vì sao nội soi đại tràng là xét nghiệm hàng đầu tốt nhất, trừ khi tồn tại các lý do xác đáng để tránh tiến hành thủ thuật nội soi.

Soi sigma

Soi sigma được tiến hành sử dụng ống soi sigma, một ống nhỏ, mềm, gắn kèm theo đèn nhỏ và camera, cũng giống như ống nội soi đại tràng, nhưng quy trình này chỉ nhằm mục đích kiểm tra phần đại tràng trái, hoặc khoảng một phần ba đại tràng. Thao tác này cho phép bác sĩ kiểm tra một số vấn đề, như polyp, khối u, loét cùng các thay đổi khác ở phần đại tràng dưới; tuy nhiên, rõ ràng là, nếu có polyp hoặc khối u ở vị trí cao hơn thì sẽ bị bỏ sót.

Công tác chuẩn bị cho soi sigma ít phức tạp hơn so với nội soi đại tràng. Thường thì tất cả những gì cần thiết là một hoặc nhiều đợt đưa thuốc thụt (enema) vào hậu môn trong khoảng một tiếng trước khi tiến hành thủ thuật. Nhịn ăn vẫn là yêu cầu bắt buộc và thuốc an thần thường cũng cần thiết được sử dụng. Soi sigma không toàn diện như nội soi đại tràng; những polyp và khối u ở phần trái đại tràng sẽ được nhìn thấy, nhưng những polyp và khối u ở vị trí cao hơn sẽ bị bỏ lỡ. Trên thực tế, soi sigma không được khuyến khích cho việc sàng lọc ung thư đại tràng vì có rất ít lý do để cố tình không kiểm tra toàn bộ đại tràng nếu đã cần tiến hành một ca nội soi.

Chụp đại tràng có Baryt cản quang kép

Chụp đại tràng có Baryt cản quang kép (double contrast barium enema), còn được biết đến với tên chụp X quang đại tràng, là một thủ thuật bơm chất lỏng có chứa baryt vào trực tràng. Điều này giúp cải thiện độ tương phản và mang lại hình ảnh rõ nét hơn cho những đặc điểm của niêm mạc đại tràng. Để nâng cao chất lượng hình ảnh X quang hơn nữa, không khí cũng được bơm vào đại tràng. Bên cạnh việc phát hiện polyp cùng các khối u bất thường khác, thủ thuật này cũng giúp chẩn đoán các tình trạng bệnh khác như các căn bệnh viêm đường ruột.

Sau thủ thuật, chất lỏng có chứa baryt sẽ được loại bỏ qua ống (enema tube). Bất kỳ chất lỏng và không khí nào còn sót lại đều sẽ được đào thải qua nhu động ruột bình thường, và phân của bạn có thể xuất hiện với màu trắng. Một số người có thể gặp tình trạng táo bón, vì vậy điều quan trọng là cần tiêu thụ nhiều nước hơn, hoặc trao đổi với bác sĩ để nhận một liều thuốc nhuận tràng nếu táo bón kéo dài lâu hơn 2 ngày.

Cũng như với các phương pháp xét nghiệm - khảo sát khác không sử dụng nội soi, nếu có kết quả dương tính hoặc kết quả không rõ ràng, nội soi đại tràng thông thường cũng sẽ là yêu cầu tiên quyết để xác nhận chẩn đoán, sinh thiết một phần hoặc loại bỏ polyp. Do đó, trừ khi tồn tại các lý do xác đáng để tránh nội soi đại tràng, thủ thuật này vẫn là lựa chọn tốt nhất để sàng lọc ung thư đại tràng.

Để tìm hiểu thêm về ung thư đại tràng và liệu bạn có nên làm xét nghiệm sàng lọc cho bệnh này hay không, hãy đặt hẹn với một bác sĩ chuyên khoa để được thảo luận toàn diện về vấn đề này.