Phẫu thuật sửa hoặc thay van tim

Phẫu thuật sửa hoặc thay van tim là gì?

Phẫu thuật sửa hoặc thay van tim dùng để chữa van tim bị bệnh hoặc tổn thương để phục hồi chức năng tim. Tim có 4 van hoạt động như những cánh cửa để kiểm soát lưu lượng máu giữa các phần khác nhau của tim.

Thường thì những van này mở để cho máu lưu thông qua hoặc ra khỏi tim theo một chiều. Các van này cũng đóng để giữ máu không chảy ngược lại. Nhưng đôi khi các van này không hoạt động đúng cách.

Nguyên nhân gây ra các vấn đề về van tim

Vấn đề về van tim có thể xảy ra do các bất thường bẩm sinh (từ khi mới ra đời), hoặc có thể sau này mới hình thành do:

• Nhiễm trùng
• Thoái hóa (hao mòn và rách)
• Các bệnh tim khác

Lựa chọn điều trị

Hiện tại, không có thuốc chữa được bệnh van tim. Thay đổi lối sống và thuốc có thể giúp kiểm soát triệu chứng. Tuy nhiên, van hỏng cuối cùng vẫn cần sửa chữa hoặc thay thế để bảo vệ tim khỏi bị tổn thương thêm.

Có 2 phương pháp để xử lý van hỏng:

1. Sửa van tim là thủ thuật sửa van bị hỏng nhiều nhất có thể mà không sử dụng đến bộ phận nhân tạo.
2. Thay van tim là thủ thuật thay thế hoàn toàn van bị hỏng. Có thể chọn phương pháp này nếu tất cả phương pháp khác không sửa chữa được van bất thường.

Nhiều phương pháp phẫu thuật tim có thể sử dụng để sửa hoặc thay van tim, bao gồm phẫu thuật tim hở và phẫu thuật xâm lấn tối thiểu. Các lựa chọn điều trị sẽ tùy thuộc vào một số yếu tố, như tuổi tác, sức khỏe, tình trạng van tim bị bệnh cũng như mức độ nặng của bệnh trạng.

Tại sao bạn cần tiến hành phẫu thuật sửa hoặc thay van tim?

Phẫu thuật sửa hoặc thay van tim nhằm mục đích hồi phục chức năng tim bằng cách sửa hoặc thay van tim bị hỏng. Phương pháp này có thể dùng để điều trị các vấn đề van tim sau đây:

• Hở hay “rò rỉ” van tim, xảy ra khi van tim không đóng hoàn toàn, cho phép máu rò rỉ ngược trở lại vào buồng tim.
• Hẹp, xảy ra khi van bị dày, cứng hoặc dính với nhau. Kết quả là tim phải làm việc nhiều hơn để bơm máu qua van và cơ thể có thể bị giảm lượng cung cấp oxy.
• Không lỗ, trong đó van tim không có lỗ mở để máu đi qua. Tình trạng này có thể là một bệnh bẩm sinh, có từ trước khi sinh hoặc xuất hiện muộn sau này. Bệnh không lỗ bẩm sinh có thể ảnh hưởng đến van động mạch phổi (nằm trong buồng dưới bên phải của tim) hoặc van động mạch chủ (nằm ở buồng dưới bên trái của tim). Các vấn đề về van xuất hiện muộn thường liên quan đến van động mạch chủ hoặc van hai lá. Bệnh không lỗ có thể gây chứng hẹp hoặc hở van.

Quyết định sửa hay thay thế van tim sẽ tùy thuộc vào triệu chứng và kết quả xét nghiệm của bạn. Lợi ích của phẫu thuật sửa van tim thành công bao gồm:

• Giảm nguy cơ đột quỵ
• Giảm nguy cơ nhiễm trùng
• Giảm nhu cầu sử dụng thuốc làm loãng máu
• Bảo tồn lực cơ tim
• Tăng cơ hội sống thêm về lâu dài

Nếu không điều trị, các bệnh van tim tiến triển có thể dẫn đến những biến chứng nghiêm trọng, đe dọa tính mạng. Ví dụ như van động mạch chủ hoạt động bất thường có thể dẫn đến suy tim do máu cung cấp cho cơ tim không đủ.

Các nguy cơ và biến chứng của phẫu thuật sửa hoặc thay van tim là gì?

Như với mọi loại phẫu thuật, có một số nguy cơ liên quan, tùy thuộc vào tình trạng y khoa cụ thể của bạn.

Hãy đảm bảo rằng bạn thảo luận mọi lo ngại với đơn vị chăm sóc y tế trước khi thực hiện thủ thuật.

Bạn chuẩn bị cho phẫu thuật sửa hoặc thay van tim như thế nào?

Trước khi khuyến cáo phẫu thuật van, bác sĩ sẽ xem xét bệnh sử, bệnh dị ứng và các loại thuốc của bạn.

Bạn có thể cần:

• Nhịn đói trước thủ thuật.
• Điều chỉnh hoặc ngừng dùng một số thuốc trước thủ thuật (ví dụ như aspirin, thuốc làm loãng máu).
• Bỏ hút thuốc trong ít nhất 8 tuần trước khi thực hiện phẫu thuật.

Sau khi lên lịch thực hiện phẫu thuật, bác sĩ sẽ tư vấn thêm cho bạn về cách chuẩn bị.

Điều gì sẽ xảy ra trong phẫu thuật sửa hoặc thay van tim?

Có 2 loại phẫu thuật sửa hoặc thay van tim:

1. Phẫu thuật tim hở. Trong phẫu thuật tim hở, bạn sẽ được gây mê toàn thân. Bác sĩ sẽ dùng máy tim phổi nhân tạo để giữ cho dòng máu tiếp tục lưu thông.
2. Phẫu thuật xâm lấn tối thiểu. Trong phẫu thuật xâm lấn tối thiểu, bác sĩ phẫu thuật sẽ rạch những đường nhỏ để đưa dụng cụ phẫu thuật vào. Các thủ thuật xâm lấn tối thiểu thường giúp rút ngắn thời gian nằm viện và phục hồi nhanh hơn.

Thời gian ước tính

Thủ thuật mất khoảng 2 – 4 giờ.

Trong khi thực hiện thủ thuật

Tùy thuộc vào loại bệnh van tim của bạn, bác sĩ có thể sửa van bằng cách:

• Vá lỗ hổng trên van
• Tách các vạt van bị dính
• Nối lại các vạt van
• Cắt bỏ mô van thừa
• Thay thế các dây chằng giữ van
• Làm chặt hoặc củng cố các vòng xung quanh van

Nếu không thể sửa các van bị hỏng, bác sĩ phẫu thuật có thể thay thế van hiện tại bằng:

• Van nhân tạo bằng chất dẻo hoặc kim loại
• Van sinh học tổng hợp làm bằng vật liệu sinh học từ mô động vật
• Van hiến tặng làm từ mô van người

Sau thủ thuật

Sau phẫu thuật, bạn sẽ nằm một thời gian trong khoa hồi sức tích cực (ICU) để theo dõi. Bạn sẽ được theo dõi về nhiễm trùng, hoạt động tim, huyết áp và chức năng thở.

Bác sĩ có thể truyền dịch hoặc thuốc qua tĩnh mạch. Các ống sẽ dẫn lưu nước tiểu từ bàng quang và dịch từ ngực.

Trước khi xuất viện, bạn sẽ được tư vấn về cách chăm sóc vết mổ thích hợp, theo dõi nhiễm trùng, giảm đau và dùng thuốc.

Chăm sóc và phục hồi sau phẫu thuật sửa hoặc thay van tim

Phục hồi sau khi phẫu thuật van tim thường mất 1 – 2 tháng. Nếu bạn được phẫu thuật xâm lấn tối thiểu, thời gian phục hồi có thể nhanh hơn.

Bạn sẽ cần tái khám để bác sĩ có thể theo dõi quá trình phục hồi và tư vấn thời điểm bạn có thể trở lại các hoạt động thường ngày.