Bạn có bị phì đại tuyến tuyền tiền liệt không?

Cơ thể chúng ta thay đổi khi chúng ta lớn tuổi, tuy nhiên cách mà chúng thay đổi thường nằm ngoài sự kiểm soát của chúng ta. Dĩ nhiên, với một chế độ ăn uống lành mạnh và tập luyện thể dục thể thao đầy đủ, thì chúng ta vẫn có thể già đi một cách khỏe mạnh với ít sóng gió hơn trên suốt hành trình này.

Tuy nhiên, bạn có biết rằng tuyến tiền liệt của hầu hết nam giới sẽ trở nên to hơn khi họ lớn tuổi? Đây là một phần của quá trình lão hóa, nhưng vượt qua một điểm nào đó, tuyến tiền liệt phì đại có thể dẫn đến hiện tượng tăng sản lành tính tuyến tiền liệt (BPH).

Nó không phải là bộ phận nổi tiếng nhất của cơ thể, nhưng tuyến tiền liệt là tuyến có kích thước cỡ quả óc chó, nằm bên dưới bàng quang và bao quanh một phần của niệu đạo - ống dẫn nước tiểu và tinh dịch ra ngoài dương vật. Tuyến tiền liệt là một bộ phận thuộc hệ sinh sản của nam giới và sản sinh ra dịch tinh mà người đàn ông tiết ra. Khi nam giới lớn tuổi hơn thì tuyến tiền liệt cũng phì đại, và khi nó phát triển, nó sẽ chèn ép niệu đạo và gây ra một loạt triệu chứng. Đừng hoảng sợ bởi vì tăng sản lành tính tuyến tiền liệt là tình trạng phổ biến, đặc biệt là đối với nam giới lớn tuổi, và do đó, có nhiều phương pháp điều trị bệnh này.

Triệu chứng của bệnh phì đại tuyến tiền liệt là gì?

Khi người đàn ông lớn tuổi, tuyến tiền liệt phì đại và bắt đầu chèn ép niệu đạo, gây ra những vấn đề với dòng nước tiểu của bạn. Các triệu chứng về đường tiểu bao gồm:

• Dòng nước tiểu yếu
• Tiểu thường xuyên
• Thức dậy ban đêm để đi tiểu, ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ
• Cảm giác như bàng quang không được xả hết nước tiểu
• Cần cố gắng hơn để khởi động dòng tiểu
• Tiểu không cầm được, hoặc rò rỉ nước tiểu
• Nước tiểu có máu

Những biến chứng có thể xảy ra do tình trạng tăng sản lành tính tuyến tiền liệt không được điều trị bao gồm xuất huyết đường tiểu và tắc nghẽn đường tiểu, cản trở nước tiểu được truyền đi. Điều này có thể dẫn đến:

• Nhiễm trùng đường tiết niệu
• Sỏi thận
• Suy thận

Những triệu chứng về đường tiểu đôi khi có thể là do các bệnh lý khác thay vì bệnh tăng sản lành tính tuyến tiền liệt, chẳng hạn như nhiễm trùng, sỏi bàng quang và chứng ung thư tuyến tiền liệt hay bàng quang. Cho nên các triệu chứng về đường tiểu không nên được xem như là một phần thông thường của quá trình lão hoá, và nên được bác sĩ khám xét để loại trừ các bệnh lý nguy hiểm hơn.

Bệnh tăng sản lành tính tuyến tiền liệt (BPH) được chẩn đoán như thế nào?

Để chẩn đoán bệnh tăng sản lành tính tuyến tiền liệt (BPH), bác sĩ tiết niệu sẽ thực hiện xét nghiệm thăm khám trực tràng bằng tay, nhằm xác định kích thước và độ bền mặt của tuyến tiền liệt. Bạn sẽ được yêu cầu điền vào bảng câu hỏi về các triệu chứng của bạn, gọi là Biểu Điểm Triệu chứng Quốc tế về Tuyến Tiền Liệt hay IPSS (International Prostate Symptom Score). Bảng câu hỏi này giúp bác sĩ hiểu rõ hơn về mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng.

Bảng câu hỏi IPSS sẽ đặt câu hỏi về mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng như:

• Xả bàng quang không hết
• Đi tiểu thường xuyên
• Tình trạng gián đoạn
• Cảm giác gấp
• Dòng nước tiểu yếu
• Rặn
• Đi tiểu đêm

Khuyến nghị là nên đi khám bác sĩ tiết liệu để đánh giá lâm sàng đối với những người được hơn 8/35 điểm trong bảng câu hỏi.

Bác sĩ tiết niệu sẽ cho làm xét nghiệm nước tiểu gọi là xét nghiệm đo lưu lượng nước tiểu Uroflowmetry, để tìm hiểu tốc độ nước tiểu và lượng nước tiểu sót lại. Tiếp đó, siêu âm sẽ được thực hiện để kiểm tra bàng quang nhằm đánh giá bàng quang được xả hết như thế nào, cũng như để kiểm tra kích thước của tuyến tiền liệt. Một xét nghiệm máu có thể cũng được yêu cầu để kiểm tra tình trạng của thận và đánh giá nguy cơ ung thư tuyến tiền liệt.

Bệnh phì đại tuyến tiền liệt được điều trị như thế nào?

Thay đổi lối sống

Với những nam giới có triệu chứng nhẹ, bác sĩ có thể khuyến nghị các thay đổi lối sống sau dây:

• Tập những bài thể dục giúp làm khỏe cơ xương chậu để kiểm soát tiểu tiện tốt hơn
• Giảm lượng nước tiêu thụ, đặc biệt là trước khi ra khỏi nhà hoặc trước giờ ngủ
• Uống ít cafein, trà và rượu bia

Thuốc

Với những nam giới có triệu chứng nghiêm trọng hơn, bác sĩ có thể kê đơn thuốc. Có 2 loại thuốc chính.

Thuốc chẹn alpha - Loại thuốc này có tác động làm giãn cơ trơn xung quanh tuyến tiền liệt và cổ bàng quang một cách nhanh chóng, giúp giảm nhẹ sự tắc nghẽn. Những thuốc này có thể tạo cảm giác chóng mặt như một tác dụng phụ do hạ thấp huyết áp của bạn. Các tác dụng phụ khác bao gồm nghẹt mũi, hoặc giảm lượng tinh dịch.

Chất ức chế 5-alpha reductase (5-ARI's) - Những loại thuốc này ngăn không cho tuyến tiền liệt phát triển tiếp và khiến nó co cụm lại. Tuy nhiên, loại thuốc này cần nhiều thời gian hơn để tác động, vì vậy bệnh nhân sẽ phải chờ dài đến 6 tháng đến một năm trước khi các triệu chứng cải thiện. Loại thuốc này có hiệu quả nhất khi được kết hợp với thuốc chẹn alpha, loại thuốc có thể giúp giảm nhẹ triệu chứng nhanh chóng hơn.

Có một vài tác dụng phụ với thuốc ức chế 5-ARIs, nhưng chúng có thể làm giảm ham muốn tình dục và dương vật khó cương. Đáng tiếc là những tác dụng phụ này có thể không luôn luôn được cải thiện ngược lại khi bạn ngưng dùng thuốc.

Dù cả hai nhóm thuốc đều có hiệu quả, chúng cần phải được dùng trong thời gian dài để điều trị bệnh phì đại tuyến tiền liệt (BPH).

Phẫu thuật

Nếu thuốc không mang lại sự giảm nhẹ đủ điều trị các triệu chứng rối loạn đường tiểu gây phiền toái, hoặc bệnh nhân không thể dung nạp được các tác dụng phụ, hoặc không muốn dựa vào thuốc điều trị bệnh phì đại tuyến tiền liệt (BPH) trong thời gian dài, thì vẫn còn có các lựa chọn phẫu thuật cho một giải pháp lâu dài.

Gần đây, 3 phương pháp điều trị phẫu thuật xâm lấn tối thiểu (MIST) mới dành cho bệnh phì đại tuyến tiền liệt (BPH) đã ra mắt tại Singapore. Các phương pháp MIST này có những ưu điểm sau đây so với tiêu chuẩn phẫu thuật TURP - Cắt bỏ u xơ tiền liệt qua nội soi (Transurethral Resection of Prostate). Trước hết, nó giúp bảo vệ chức năng tình dục của bệnh nhân. Thứ hai, chúng không yêu cầu nhập viện, và gây mê toàn thân hoặc gây mê tủy sống. Thứ ba, chúng giảm sự thay đổi về mặt biến chứng và cho phép bệnh nhân trở lại hoạt động bình thường sớm hơn.

Các phương pháp MIST mới dành cho bệnh phì đại tuyến tiền liệt (BPH) là gì?

Nâng tuyến tiền liệt

Thủ thuật này liên quan đến việc đưa một camera nhỏ qua niệu đạo (nội soi bàng quang) và đặt một vật cấy ghép nhỏ và cố định vào tuyến tiền liệt. Các vật cấy ghép này sẽ nâng lên, và giữ cho mô tuyến tiền liệt đang cản trở tách biệt, làm tăng bề rộng lối đi của niệu đạo. Điều này giúp giảm sự tắc nghẽn của dòng nước tiểu, cải thiện tốc độ dòng chảy và giảm thiểu triệu chứng của bệnh phì đại tuyến tiền liệt (BPH).

Liệu pháp hơi nước qua niệu đạo

Phương pháp này tác động bằng việc chèn hơi nước vô trùng (hơi) qua nội soi bàng quang, đi vào tuyến tiền liệt trong suốt nhiều đợt trị liệu dài chín giây. Liệu pháp này tập trung vào một vùng xác định bởi vì hơi sẽ chỉ di chuyển giữa những tế bào cho đến khi nó gặp phải những rào cản tự nhiên bên trong tuyến tiền liệt. Khi hơi tiếp xúc với mô tuyến tiền liệt, toàn bộ năng lượng được dự trữ sẽ được giải phóng vào mô. Dần dần, cơ thể sẽ hấp thụ những mô được điều trị, khiến cho tuyến tiền liệt bị co rút lại. Với mô thừa được loại bỏ, niệu đạo sẽ rộng ra, và giảm thiểu triệu chứng của bệnh phì đại tuyến tiền liệt (BPH).

Liệu pháp vi sóng qua niệu đạo

Liệu pháp này sử dụng một ông thông được cho vào phần niệu đạo của tuyến tiền liệt, và kết hợp sử dụng phương pháp Nhiệt Vi Sóng Tập Trung (để phá hủy mô tuyến tiền liệt) với một Bóng ép (để đẩy cho các mô tuyến tiền liệt được tách rời). Điều này tạo ra một lối đi rộng hơn trong tuyến tiền liệt để nước tiểu lưu thông.

Liệu pháp này mất khoảng 45 phút, và có thể được tiến hành dưới tác dụng của thuốc gây tê cục bộ.

Tất cả 3 phương pháp MIST đều có thể giúp giảm nhẹ triệu chứng của bệnh phì đại tuyến tiền liệt (BPH), đồng thời bảo toàn chức năng tình dục. Hầu hết nam giới nhận thấy có sự cải thiện các triệu chứng trong vòng vài tuần và có thể quay lại hoạt động bình thường trong vòng một vài ngày sau khi được phẫu thuật điều trị.

Tuy nhiên, các biện pháp điều trị này có tiêu chuẩn lựa chọn. Việc lựa chọn phương pháp MIST cần được cá nhân hóa, và lựa chọn một cách cẩn trọng bởi bác sĩ tiết niệu điều trị, dựa vào kích thước và cấu hình của tuyến tiền liệt của bệnh nhân.

Các lựa chọn về phẫu thuật đòi hỏi phải nhập viện

Không phải tuyến tiền liệt nào cũng có thể được điều trị bằng các phương pháp MIST. Những tuyến tiền liệt rất to, hoặc bệnh nhân gặp phải các biến chứng do bệnh phì đại tuyến tiền liệt (BPH), chẳng hạn như bí tiểu (hoàn toàn không thể đi tiểu được), sỏi bàng quang, hoặc thận bị tắc nghẽn, cần được phẫu thuật điều trị những phần mô tuyến tiền liệt có diện tích lớn.

Cắt bỏ u xơ tiền liệt qua nội soi (TURP)

Đây là phương pháp phẫu thuật thông dụng nhất điều trị bệnh phì đại tuyến tiền liệt (BPH), và vẫn là tiêu chuẩn để so sánh với các phương pháp phẫu thuật khác.

Trong một ca phẫu thuật cắt bỏ u xơ tiền liệt TURP, bác sĩ tiết niệu chèn một thiết bị gọi là máy nội soi cắt bỏ (resectoscope) qua đầu dương vật vào niệu đạo. Máy nội soi cắt bỏ giúp bác sĩ có thể nhìn thấy và cắt bỏ mô tuyến tiền liệt thừa đang cản trở dòng nước tiểu. Sau đó, một ống thông tiểu sẽ được giữ ở đó trong 1 -2 ngày. Phẫu thuật cắt bỏ u xơ tiền liệt TURP được tiến hành dưới tác dụng của thuốc gây mê toàn thân hoặc gây mê tủy sống, và bệnh nhân phải nghỉ tại bệnh viện từ 1 -3 ngày.

Phương pháp nhiệt hủy tuyến tiền liệt bằng tia laser lựa chọn

Liệu pháp laser này liên quan đến việc sử dụng một sợi cáp quang laser đi qua một nội soi bàng quang để tạo nhiệt và bốc hơi làm tiêu hủy các mô tuyến tiền liệt đang cản trở. Phương pháp này giúp phá vỡ sự nghẽn tắc niệu đạo và phục hồi lưu thông bình thường. Thủ thuật này được tiến hành dưới tác dụng của thuốc gây mê toàn thân hoặc gây mê tủy sống, và có thể được tiến hành như một ca phẫu thuật trong ngày hoặc phẫu thuật qua đêm. Quá trình hồi phục thường diễn ra nhanh chóng.

Ưu điểm của phương pháp nhiệt hủy tuyến tiền liệt bằng tia laser lựa chọn so với phẫu thuật TURP là giúp bác sĩ kiểm soát tốt hơn tình trạng chảy máu. Phương pháp này đặc biệt hữu dụng cho những bệnh nhân đang dùng thuốc làm loãng máu để phòng ngừa nhồi máu cơ tim hoặc đột quỵ.

Cần lưu ý rằng phương pháp nhiệt hủy tuyến tiền liệt bằng tai laser lựa chọn và phẫu thuật TURP có thể có tác dụng phụ bao gồm xuất tinh ngược và rối loạn cương cứng dương vật.

Bạn nên làm gì?

Nếu bạn thấy mình có biểu hiện bất kỳ triệu chứng nào trong số này, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ tiết niệu và tiến hành xét nghiệm kiểm tra. Điều quan trọng cần hiểu là, trong khi các triệu chứng tiểu tiện này phổ biến ở người lớn tuổi, thì chúng không nên được xem như một phần bình thường của cuộc sống. Nam giới nên được đánh giá để loại trừ những nguyên nhân bệnh lý nghiêm trọng hơn liên quan đến những triệu chứng đường tiểu.

Nam giới không cần phải chịu đựng các triệu chứng đường tiểu của bệnh phì đại tuyến tiền liệt (BPH). Có rất nhiều lựa chọn trị liệu, và bác sĩ tiết niệu có thể giúp bệnh nhân tìm ra lựa chọn phù hợp cho nhu cầu riêng biệt của họ, và cải thiện chất lượng sống của họ.