Vi khuẩn đường ruột ảnh hưởng đến sức khỏe của bạn như thế nào

Vi khuẩn đường ruột là gì?

Vi khuẩn là sinh vật đơn bào, được biết đến với tên là các vi sinh vật, như vi-rút hoặc nấm. Số lượng vi khuẩn trong cơ thể bạn gấp khoảng 10 lần so với tế bào con người, nhưng đừng lo – một số loại vi khuẩn thực sự có lợi cho bạn.

Sự kết hợp của những vi sinh vật trong cơ thể bạn được gọi là hệ vi sinh vật hoặc hệ vi sinh, và đây là đặc điểm riêng cho riêng bạn. Trong khi vi khuẩn có thể được tìm thấy ở khắp nơi trong cơ thể, như ở trên da chẳng hạn, hầu hết các loại vi khuẩn được tìm thấy trong hệ tiêu hóa, và các nhà khoa học tin rằng chúng đóng một vai trò quan trọng đối với sức khỏe của bạn.

Đôi khi được gọi là hệ thực vật đường ruột hoặc hệ vi sinh vật đường ruột, vi khuẩn Proteobacteria và Actinobacteria thường chiếm ưu thế ở trẻ sơ sinh, trong khi vi khuẩn Firmicutes và Bacteroidetes ưu thế hơn ở người lớn, và chiếm đến 90% hệ vi sinh vật đường ruột.

Dù có một phạm vi vi khuẩn vô cùng rộng lớn, một số loại vi khuẩn nổi tiếng nhờ những lợi ích về sức khỏe mà chúng mang đến, chẳng hạn như Lactobacillus và Bifidobacterium bifidum, trong khi các loài vi khuẩn khác được biết đến với khả năng gây bệnh, như Helicobacter, Salmonella, và E. coli.

Vi khuẩn đường ruột làm được những gì?

Vi khuẩn trong hệ tiêu hóa của bạn giữ một vài vai trò nhất định trong cách cơ thể vận hành. Một số vai trò của chúng:

• Tổng hợp các dưỡng chất thiết yếu, bao gồm vitamin K, vitamin B12 và biotin
• Phát triển và điều chỉnh hệ miễn dịch
• Hỗ trợ quá trình hình thành hệ tiêu hóa khỏe mạnh
• Nghiên cứu cho thấy sự cân bằng tổng thể của vi khuẩn trong hệ tiêu hóa có thể có những tác động lên sức khỏe và cả khả năng bạn dễ mắc phải các bệnh tật và chứng bệnh.

Vi khuẩn đường ruột ảnh hưởng đến sự thèm ăn của tôi như thế nào?

Các loại hóc-môn được sản sinh bởi cơ thể có chức năng kiểm soát cảm giác đói hay cảm giác no của bạn.

Ví dụ: hóc-môn leptin hỗ trợ việc kiềm chế cảm giác thèm ăn ở não bộ, trong khi hóc-môn peptide YY sẽ hoạt động nhằm giảm lượng thức ăn được nạp vào. Mặt khác, hóc-môn ghrelin là hóc-môn kích thích sự thèm ăn, hoạt động theo một chu kỳ: tăng lên trước giờ ăn và giảm xuống sau khi ăn xong.

Trong một số nghiên cứu, một vài phản ứng dây chuyền do vi khuẩn đường ruột gây ra đã được chứng tỏ là có khả năng ảnh hưởng đến việc sản sinh các loại hóc-môn này, từ đó kiểm soát sự thèm ăn của bạn.

Một số loài vi khuẩn đường ruột sản sinh ra các axit béo chuỗi ngắn như propionate khi chúng phân giải chất xơ, và có thể tác động đến các tín hiệu ngăn chặn sự thèm ăn.

Một số tác động tới sức khỏe khác của vi khuẩn đường ruột là gì?

Nghiên cứu sơ bộ cho thấy một vài loại vi khuẩn đường ruột có thể có ảnh hưởng đáng kể lên nhiều loại bệnh tật, hoặc nắm giữ chìa khóa trong việc cải thiện tình trạng sức khỏe của những người đang mắc phải nhiều chứng bệnh, bao gồm:

• Bệnh Crohn
• Viêm loét đại tràng
• Kháng Insulin
• Ung thư đại tràng

Vi khuẩn đường ruột và các loại bệnh tật

Hệ thực vật đường ruột có thể gây ảnh hưởng lên rất nhiều khía cạnh của sức khỏe. Sự mất cân bằng giữa hệ thực vật đường ruột khỏe mạnh và không khỏe mạnh, còn được biết đến với cái tên loạn khuẩn đường ruột, có thể tác động đến khả năng tiêu hóa thức ăn của cơ thể, quá trình trao đổi chất dinh dưỡng, và cũng có thể làm tăng nguy cơ mắc các bệnh lý mãn tính, bao gồm:

Các chứng rối loạn chuyển hóa

Vi khuẩn đường ruột hỗ trợ việc điều hòa cách cơ thể tiêu hóa thức ăn, lượng calo và chất dinh dưỡng cơ thể hấp thu. Lựa chọn thực phẩm, cùng với sự kết hợp độc nhất vô nhị của các loài hệ thực vật đường ruột nhất định trong cơ thể, có thể dẫn đến tăng cân, từ đó dẫn tới các bệnh mãn tính khác, như tiểu đường Type 2, bệnh tim, và béo phì.

Các chứng viêm

Hàm lượng thấp của vi khuẩn đường ruột, đặc biệt là những loại chịu trách nhiệm làm giảm viêm, có mối liên hệ với các chứng viêm, như bệnh Crohn, viêm loét đại tràng, và viêm khớp. Tuy vậy, hiện vẫn chưa rõ tại sao hiện tượng này xảy ra.

Ung thư đại tràng

Những bệnh nhân ung thư đại tràng được phát hiện thường có hàm lượng vi khuẩn gây bệnh ở mức độ cao. Hiện tượng này có thể liên quan đến việc tiêu thụ lượng thực phẩm đã qua xử lý ở mức độ cao, và tiêu thụ lượng trái cây cùng với rau củ quả thấp hơn, vốn là các nguyên nhân tác động đến tỷ lệ vi khuẩn có lợi và vi khuẩn có hại trong cơ thể.

Các rối loạn của hệ thống thần kinh trung ương

Hệ tiêu hóa có các đầu mút dây thần kinh kết nối với não bộ. Các bác sĩ gọi mối liên hệ này là trục “não – ruột”, nơi có một sợi dây kết nối giữa vi khuẩn đường ruột và các chứng rối loạn, chẳng hạn như lo âu, trầm cảm, và rối loạn phổ tự kỷ.

Tôi cần ăn gì để làm tăng lượng vi khuẩn có lợi trong hệ tiêu hóa?

Các loại thực phẩm dưới đây có chứa vi khuẩn có lợi, hoặc có khả năng hỗ trợ sự sinh trưởng của các vi khuẩn có lợi trong hệ tiêu hóa của bạn:

• Thực phẩm và đồ uống được nuôi cấy và lên men như tương nén Tempe (loại bánh truyền thống của Indonesia làm từ đậu nành lên men), trà Kombucha, cải bắp dưa Sauerkraut, Kim chi, Miso và sữa chua
• Các thực phẩm chứa lượng lớn chất xơ prebiotic, chẳng hạn như họ đậu, yến mạch, chuối, và hành tây.
• Ngũ cốc nguyên hạt như bột mì nguyên cám, hạt diêm mạch (quinoa), gạo lứt, và yến mạch nguyên hạt.
• Trà xanh
• Trái cây và rau củ

Các thực phẩm bổ sung probiotic đóng vai trò khác trong việc cải thiện sức khỏe của đường ruột, bởi vi khuẩn sống có trong chúng sẽ giúp thay thế hoặc cải thiện hệ thống. Loại thực phẩm này thường được khuyến nghị sử dụng sau khi bạn hoàn thành một liệu trình thuốc kháng sinh, thứ làm suy giảm nguồn vi khuẩn này. Bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng sẽ tư vấn cho bạn liệu bạn có cần dùng thực phẩm bổ sung probiotic hay không, hoặc/và tư vấn thêm về các nguồn thực phẩm chứa probiotic.

Tôi có thể làm gì khác cho sức khỏe đường ruột của mình?

Điều tốt nhất bạn có thể làm để duy trì một đường ruột khỏe mạnh, bên cạnh duy trì cân nặng ở mức bình thường, là sống một lối sống lành mạnh. Bên cạnh việc duy trì một chế độ dinh dưỡng cân bằng với lượng lớn trái cây và rau củ, bạn cũng nên tập thể dục thường xuyên, bỏ hút thuốc, quản lý stress, và ngủ đủ giấc. Tránh sử dụng các liệu trình thuốc kháng sinh không cần thiết, và dùng probiotic nếu bác sĩ cho rằng bạn cần đến chúng cũng rất quan trọng. Tất cả những điều này sẽ cải thiện sức khỏe tổng thể, và mang đến cho bạn một hệ thống tiêu hóa hạnh phúc cùng lượng lớn vi khuẩn có lợi.