Dr Chua Weilyn Natalie
Bác sĩ sản phụ khoa
Nguồn: Shutterstock
Bác sĩ sản phụ khoa
Buồng trứng của cơ thể nữ giới chứa các nang trứng và thường một nang trứng được giải phóng mỗi tháng trong chu kỳ kinh nguyệt của bạn thông qua một quá trình gọi là rụng trứng. Nang trứng di chuyển vào tử cung của bạn qua ống dẫn trứng. Buồng trứng của bạn cũng chịu trách nhiệm sản xuất các hormone estrogen và progesterone.
Đôi khi, một túi chứa đầy dịch hoặc máu được gọi là u nang có thể phát triển trên buồng trứng của bạn và trong hầu hết các trường hợp, điều này không gây đau và không có triệu chứng. U nang có thể biến mất mà bạn không hề biết mình đã từng mắc phải.
Đúng vậy, có một số loại khác nhau, từ u nang chứa đầy dịch cho đến các khối u ung thư. Một số loại có thể ảnh hưởng đến khả năng sinh sản của người phụ nữ.
Trong chu kỳ kinh nguyệt hàng tháng, khi bạn rụng trứng, nang trứng 'vỡ' khi nó giải phóng một tế bào trứng. Nếu nang trứng không vỡ, chất dịch bên trong có thể tích tụ, hình thành một u nang trên buồng trứng.
Khi một nang trứng thành công giải phóng tế bào trứng, nang trứng sẽ tan rã. U nang hoàng thể là một nhóm tế bào trong buồng trứng hình thành trong nửa sau của chu kỳ kinh nguyệt. Nó giải phóng progesterone, một loại hormone chuẩn bị cho tử cung sẵn sàng mang thai. U nang hoàng thể thường tự khỏi khi bạn có kinh nguyệt!
Các u nang này có thể chứa các vật chất như tóc, da, tuyến mồ hôi, mỡ, xương, móng tay, răng và sụn. Hầu hết các u nang bì là lành tính nhưng vẫn gây rủi ro cho sức khỏe phụ nữ vì đôi khi nó có thể dẫn đến nhiễm trùng. Một u nang bì lớn có thể gây đau bụng, chảy máu bất thường và đau khi giao hợp. U nang đè lên bàng quang cũng có thể gây khó tiểu tiện.
Đó là những khối tăng trưởng không ung thư có thể phát triển trên bề mặt ngoài của buồng trứng.
Màng trong tử cung là mô phát triển trong lớp lót tử cung. Khi lớp lót này chảy ngược và tích tụ trên buồng trứng, nó có thể dẫn đến lạc nội mạc tử cung.
Tình trạng này khiến nhiều nang trứng nhỏ phát triển trong buồng trứng, khiến buồng trứng bị to ra. Đây có thể là nguyên nhân gây vô sinh phụ hoặc chu kỳ kinh nguyệt không đều.
Thật không may, không có gì bạn có thể làm để ngăn ngừa sự hình thành của u nang. Trong một số trường hợp, có thể sử dụng thuốc nội tiết tố để ngăn chặn một số loại u nang nhất định. Tuy nhiên, bằng cách đi khám phụ khoa thường xuyên, bất kỳ u nang nào bạn có đều có thể được chẩn đoán và điều trị ở giai đoạn đầu, cho dù nó là lành tính hay ung thư.
U nang buồng trứng rất phổ biến ở phụ nữ. Đôi khi nó chỉ được phát hiện khi siêu âm. Có thể hoàn toàn không triệu chứng. Tuy nhiên, nếu u nang phát triển, bạn có thể bắt đầu có các triệu chứng sau:
Nếu bạn gặp các triệu chứng trên và sau đó bị đau vùng chậu dữ dội hoặc nhói, sốt, buồn nôn và nôn mửa đột ngột, hãy tìm kiếm sự chăm sóc y tế khẩn cấp vì bạn có thể bị vỡ u nang hoặc xoắn buồng trứng. Cả hai trường hợp đều cần phải được điều trị nhanh chóng để tránh các biến chứng.
Điều này không phổ biến nhưng khi nó xảy ra, nó sẽ gây đau dữ dội và chảy máu trong. Bệnh có khả năng đe dọa tính mạng nếu bạn không tìm kiếm sự điều trị đủ sớm. Đôi khi chảy máu nhẹ và tự giảm. Trong các trường hợp khác, chảy máu có thể đáng kể.
Tình trạng này cũng không phổ biến và xảy ra khi một u nang buồng trứng lớn khiến buồng trứng bị xoắn khiến máu không thể chảy được đến buồng trứng. Đây là trường hợp khẩn cấp và nếu không được điều trị, mô buồng trứng có thể bị ảnh hưởng và bạn có thể mất buồng trứng đó.
Các triệu chứng của ung thư buồng trứng có thể tương tự như các triệu chứng của u nang buồng trứng. Vì vậy, điều quan trọng là phải gặp bác sĩ để có chẩn đoán chính xác nếu bạn nhận thấy các triệu chứng như:
Các u nang buồng trứng thường được chẩn đoán trong quá trình khám vùng chậu. Khám vùng chậu thường chỉ kéo dài vài phút.
Nếu bác sĩ nghi ngờ u nang, họ sẽ chỉ định siêu âm để xác nhận chẩn đoán và xác định kích thước, vị trí của u nang và để xem nó chứa đầy dịch hoặc là loại đặc (solid).
Hầu hết các u nang lành tính sẽ tự khỏi, vì vậy, bác sĩ có thể sẽ theo dõi tình trạng của bạn trong vài tuần hoặc vài tháng. Nếu nó không tự khỏi, bác sĩ có thể đề nghị điều trị.
Vì u nang buồng trứng có liên quan đến sự rụng trứng, bác sĩ có thể đề nghị sử dụng thuốc tránh thai, loại thuốc ngăn ngừa quá trình rụng trứng, từ đó ngăn cản sự phát triển của các u nang mới. Dùng thuốc tránh thai cũng làm giảm nguy cơ ung thư buồng trứng và ung thư tử cung (nội mạc tử cung).
Bác sĩ có thể đề nghị phẫu thuật nếu bạn xuất hiện các triệu chứng sau:
Phẫu thuật này liên quan đến việc bác sĩ phẫu thuật loại bỏ u nang qua 3 – 4 vết mổ nhỏ, một cái gần rốn của bạn và hai cái ở bên cạnh hoặc gần chính giữa bụng, sử dụng một dụng cụ có camera để họ có thể nhìn thấy bên trong cơ thể bạn trong khi thực hiện phẫu thuật. Bác sĩ phẫu thuật sẽ khâu hoặc dán vết mổ lại, vì vậy, bạn sẽ chỉ có một vết sẹo rất nhỏ. Nó có thể là phẫu thuật ngoại trú (day surgery) được thực hiện dưới gây mê toàn thân, nên bạn sẽ có thể về nhà ngay sau khi tỉnh dậy. Bạn sẽ có khả năng quay lại các hoạt động bình thường trong vòng 1 – 2 tuần.
Nếu u nang của bạn lớn, hoặc có khả năng nó là ung thư, bác sĩ phẫu thuật sẽ cần rạch một vết mổ lớn hơn trên bụng của bạn. Điều này cho phép bác sĩ phẫu thuật tiếp cận dễ dàng hơn với u nang và ngăn ngừa tế bào ung thư phát tán. Toàn bộ u nang và buồng trứng có thể được loại bỏ, lấy một số mẫu để xét nghiệm trong phòng thí nghiệm nhằm xác định liệu khối u có ung thư hay không. Đây được xem là phẫu thuật mở.
Mặc dù phẫu thuật có thể loại bỏ thành công u nang buồng trứng, đôi khi chúng cũng có thể quay lại vị trí cũ hoặc ở buồng trứng bên kia, đặc biệt là u lạc nội mạc tử cung. Thuốc nội tiết tố có thể được dùng để ngăn chặn u nang. Bạn sẽ cần phải thảo luận điều này với bác sĩ để xác định liệu bạn có phải là ứng cử viên thích hợp để cắt bỏ buồng trứng (oophorectomy) hay cắt bỏ u nang là lựa chọn tốt hơn.