Phẫu thuật kích thích não sâu (DBS)

Phẫu thuật kích thích não sâu là gì?

Kích thích não sâu (DBS) là thủ thuật phẫu thuật để cấy 1 hoặc nhiều điện cực vào não. Điện cực truyền xung điện đến các vùng não cụ thể. Xung điện sẽ chặn các tín hiệu não bất thường có thể là nguyên nhân gây ra các rối loạn thần kinh khác nhau.

Cách thực hiện thủ thuật

Kích thích não sâu cần mở các lỗ nhỏ trong hộp sọ để cấy điện cực. Trong suốt quá trình phẫu thuật, bạn sẽ vẫn tỉnh táo để phản hồi về các vùng được kích thích. Phẫu thuật riêng biệt cấy thiết bị có pin dưới da vùng bên dưới xương đòn và trên thành ngực.

Tại sao cần phẫu thuật kích thích não sâu?

Phẫu thuật kích thích não sâu là phương pháp điều trị cho:

• Loạn trương lực cơ
• Động kinh
• Run vô căn
• Rối loạn ám ảnh cưỡng chế
• Bệnh Parkinson. Đặc biệt là khi thuốc không đủ để cải thiện các triệu chứng.

Phẫu thuật kích thích não sâu sẽ mang lại lợi ích cho bệnh nhân bị bệnh Parkinson như sau:

• Giảm bớt các triệu chứng như loạn trương lực cơ (cứng cơ), rối loạn vận động (xoắn cơ) hoặc run.
• Giúp kiểm soát cử động trở lại.
• Duy trì chất lượng cuộc sống và sự độc lập của bạn.

Các rủi ro và biến chứng của phẫu thuật kích thích não sâu là gì?

Kích thích não sâu là thủ thuật xâm lấn tối thiểu được coi là an toàn. Tuy nhiên, có một số rủi ro từ phẫu thuật này:

• Nhiễm trùng, hoặc đau và sưng ở vị trí cấy
• Đặt sai vị trí đạo trình
• Xuất huyết não
• Buồn nôn
• Co giật
• Đột quỵ

Cần chuẩn bị cho phẫu thuật kích thích não sâu như thế nào?

Phẫu thuật này đòi hỏi phải lập kế hoạch kỹ lưỡng trước khi phẫu thuật.

Bác sĩ sẽ khuyến cáo xét nghiệm y tế để đảm bảo kích thích não sâu là lựa chọn an toàn và phù hợp.

Bạn cũng sẽ cần tìm hiểu chụp hình não, chẳng hạn như MRI và chụp CT trước khi phẫu thuật, để vạch ra các vùng não cần cấy điện cực.

Điều gì sẽ diễn ra trong phẫu thuật kích thích não sâu?

Phẫu thuật kích thích não sâu bao gồm 2 thủ thuật riêng biệt để cấy ghép các điện cực và máy tạo xung tương ứng. Các thủ thuật có thể được thực hiện trong cùng một ca hoặc được lên lịch riêng.

Thời gian ước tính

Các thủ thuật này thường mất từ 4 đến 6 giờ.

Trước khi làm thủ thuật

Bạn sẽ được gây mê 2 lần trước 2 thủ thuật:

• Gây tê tại chỗ sẽ được thực hiện trước khi bác sĩ cấy điện cực vào não bạn. Điều này làm tê da đầu, để bạn không bị khó chịu và giúp bạn tỉnh táo trong suốt quá trình thủ thuật.
• Gây mê toàn thân sẽ được thực hiện trước khi đưa máy tạo xung vào ngực bạn.

Trong khi thực hiện các thủ thuật

Bạn có thể trải qua những điều sau đây khi làm phẫu thuật kích thích não sâu:

Cấy điện cực vào não

Trong thủ thuật đầu tiên, bác sĩ sẽ:

• Khoan lỗ nhỏ (lỗ khoan) trên sọ
• Cấy điện cực chính xác vào các vùng não đã xác định
• Yêu cầu bạn phản hồi để xác nhận rằng đang kích thích các vùng não chính xác

Đưa máy tạo xung vào ngực

Trong thủ thuật thứ hai, bác sĩ sẽ cẩn thận đưa pin, gọi là máy tạo xung, vào ngực bạn.

Máy tạo xung cho phép bạn điều chỉnh các tác dụng phụ và giảm các triệu chứng thông qua điều khiển cầm tay không dây.

Sau thủ thuật

Các biến chứng và tác dụng phụ có thể bao gồm:

• Nhiễm trùng
• Đau đầu
• Lú lẫn hoặc khó tập trung
• Đau và sưng ở những vị trí cấy điện cực
• Biến chứng liên quan đến phần cứng (ví dụ: vấn đề về dây dẫn)
• Co giật
• Đột quỵ

Vài tuần sau phẫu thuật, bác sĩ sẽ kích hoạt máy tạo xung để bắt đầu kích thích. Mức độ kích thích cần thiết tùy thuộc vào tình trạng của bạn. Có thể mất nhiều tháng để xác định mức độ kích thích tối ưu.

Sau khi bật thiết bị, bạn có thể bị:

• Cảm giác lâng lâng
• Vấn đề về cân bằng
• Cảm giác tê hoặc ngứa ran
• Căng cơ trên mặt hoặc cánh tay
• Các vấn đề về thị lực, chẳng hạn như song thị
• Vấn đề về giọng nói
• Thay đổi tính khí

Các triệu chứng này thường cải thiện khi điều chỉnh cài đặt.

Bác sĩ sẽ tư vấn về thời lượng kích thích mỗi ngày và cách thực hiện những điều chỉnh nhỏ tại nhà. Khi pin yếu, bác sĩ sẽ thay máy tạo xung bằng thủ thuật ngoại trú.

Chăm sóc và phục hồi sau phẫu thuật kích thích não sâu

Để vết thương phẫu thuật lành lại đúng cách:

• Tránh các hoạt động nhẹ trong 2 tuần
• Tránh mang vật nặng trong ít nhất 2 tuần
• Tránh các hoạt động thể chất như chạy bộ trong 4 - 6 tuần
• Tránh các hoạt động nặng cho đến khi bác sĩ cho phép
• Không giơ tay lên qua vai hoặc duỗi cổ quá mức trừ khi bác sĩ cho phép.