Xạ trị cắt lớp

Xạ trị cắt lớp là gì?

Xạ trị cắt lớp là một loại máy xạ trị chuyên dụng được thiết kế riêng để chiếu xạ trị điều biến cường độ (IMRT). IMRT cho phép bác sĩ nhắm các chùm tia phóng xạ chính xác và không đau vào các mô bị bệnh và giảm tổn thương do phóng xạ đến các mô khỏe mạnh xung quanh.

Trước khi bắt đầu điều trị xạ trị cắt lớp, bạn sẽ được chụp cắt lớp vi tính (CT) mô phỏng. Phương pháp chụp này cho phép bác sĩ và đội ngũ y tế lập kế hoạch chiếu xạ chính xác.

Sau khi bạn bắt đầu điều trị xạ trị cắt lớp, bạn sẽ được chụp CT nhanh trong máy xạ trị cắt lớp trước mỗi buổi điều trị. Việc này giúp bác sĩ:

• Xác nhận vị trí của u dưới hướng dẫn hình ảnh
• Chiếu chùm tia phóng xạ tập trung và được điều chỉnh phù hợp vào khu vực có khối u chính xác nhất có thể mỗi ngày.

Tại sao cần xạ trị cắt lớp?

Xạ trị cắt lớp rất linh hoạt và có thể dùng để điều trị tất cả mọi vùng trên cơ thể. Phương pháp này có một số ưu điểm như là:

• Chẩn đoán hình ảnh theo thời gian thực cho khối u, giúp bác sĩ chiếu xạ chính xác nhất có thể cho các buổi điều trị hàng ngày.
• Nhắm đích chiếu xạ chính xác cao để có thể chiếu xạ theo hình dạng riêng của các loại u cụ thể.
• Liều phóng xạ cao hơn, có thể làm tăng hiệu quả điều trị
• Giảm phơi nhiễm phóng xạ cho các cơ quan và mô khỏe mạnh, giúp làm giảm khả năng xảy ra tác dụng phụ và biến chứng.

Xạ trị cắt lớp được sử dụng để điều trị cho những bệnh nhân có khối u khó tiếp cận nằm sâu trong các mô hoặc nằm gần các mô lành quan trọng. Trong một số trường hợp, phương pháp này cho phép đội ngũ y tế tiêu diệt khối u mà không phải cắt bỏ cơ quan bị ảnh hưởng.

Xạ trị cắt lớp có thể có tác dụng tốt cho các loại ung thư:

• Ung thư phổi
• U não
• Ung thư đầu và cổ
• Ung thư trong vùng chậu, như là
  • Ung thư tuyến tiền liệt
  • Ung thư cổ tử cung
  • Ung thư bàng quang
  • Ung thư trực tràng

Xạ trị cắt lớp cũng có thể giúp ích trong một số trường hợp u lympho, đa u tủy xương và ung thư vú. Có thể dùng phương pháp này để điều trị ung thư ở trẻ em (ung thư nhi khoa) và người lớn.

Ai không nên được thực hiện xạ trị cắt lớp?

Do xạ trị cắt lớp sử dụng liều cao phóng xạ nên không phù hợp cho phụ nữ mang thai. Xạ trị có thể gây sảy thai, khiếm khuyết khi sinh và nguy cơ cao gây ung thư ở trẻ em.

Đồng thời, xạ trị cắt lớp có thể không điều trị được một số loại ung thư da nông.

Các nguy cơ và biến chứng của xạ trị cắt lớp là gì?

Xạ trị cắt lớp là một thủ thuật tương đối an toàn. Tuy nhiên, nhiều bệnh nhân có thể gặp phải các tác dụng phụ tạm thời như là:

• Mệt mỏi
• Buồn nôn
• Đau da quanh khu vực điều trị.

Những tác dụng phụ này sẽ giảm dần khi điều trị kết thúc.

Các tác dụng phụ khác sẽ tùy thuộc vào khu vực cơ thể được điều trị. Bác sĩ có thể cung cấp thêm thông tin phù hợp với tình trạng bệnh lý của bạn.

Điều gì sẽ xảy ra trong xạ trị cắt lớp?

Xạ trị cắt lớp không xâm lấn và không đau. Liệu pháp này thường được thực hiện như một thủ thuật ngoại trú ở phòng khám chuyên khoa của chúng tôi.

Thời gian ước tính

Mỗi buổi điều trị mất khoảng 10 – 20 phút.

Trước thủ thuật

Bạn sẽ được chụp CT mô phỏng. Đây là một loại hình chụp CT chuyên khoa, cho phép bác sĩ đo lường và lập kế hoạch xạ trị. Bạn sẽ được yêu cầu nằm ngửa thật yên trên mặt bàn. Bác sĩ có thể đánh dấu một vài dấu rất nhỏ trên da để căn chỉnh thiết bị với vùng điều trị.

Trong một số tình huống, bác sĩ có thể cần tiêm một lượng nhỏ thuốc cản quang tĩnh mạch. Nếu điều trị liên quan đến vùng đầu hoặc cổ, bác sĩ cũng sẽ đặt làm mặt nạ đầu hoặc mặt dành riêng cho bạn.

Bàn sẽ di chuyển qua máy xạ trị cắt lớp một lần để chụp hình trước khi điều trị. Bác sĩ sẽ xác định vị trí khối u và lập trình máy để chiếu chùm tia phóng xạ đã được điều chỉnh phù hợp nhắm đến các mô bệnh.

Trong khi thực hiện thủ thuật

Sau khi kế hoạch điều trị của bác sĩ đã được tính toán xong, bạn sẽ được di chuyển qua máy lần nữa để chiếu xạ.

Máy có các vòng xoay vào vị trí để chiếu chùm tia phóng xạ chính xác. Bạn phải nằm yên trong quá trình này để có kết quả tối ưu.

Sau thủ thuật

Bạn có thể tiếp tục các hoạt động bình thường sau thủ thuật. Nếu cần nhiều buổi điều trị để tiêu diệt khối u, bác sĩ sẽ lên lịch hẹn cho lần sau.

Chăm sóc và phục hồi sau xạ trị cắt lớp

Sau xạ trị, bạn có thể cảm thấy mệt mỏi, buồn nôn hoặc da nhạy cảm ở vị trí phơi nhiễm phóng xạ. Sau đây là một số cách để chăm sóc bản thân sau mỗi buổi điều trị:

• Tuân thủ chế độ ăn uống cân bằng. Để giúp cơ thể phục hồi sau khi xạ trị, hãy đảm bảo chế độ ăn uống đầy đủ dinh dưỡng, calo và protein.
• Uống đủ nước, vì xạ trị có thể làm bạn dễ bị mất nước.
• Nghỉ ngơi đầy đủ vì xạ trị có thể làm bạn cảm thấy yếu hoặc mệt mỏi.
• Chú ý đến chăm sóc da, bằng cách bảo vệ vùng da bị ảnh hưởng khỏi ánh nắng trực tiếp và bôi sữa dưỡng da theo chỉ định của bác sĩ.
• Nhờ những người xung quanh bạn hỗ trợ về tinh thần. Hãy nhờ gia đình, bạn bè và các nhóm hỗ trợ để giúp bạn tập trung vào việc phục hồi.