Lạc nội mạc tử cung - Triệu chứng & Nguyên nhân

Lạc nội mạc tử cung là gì?

Lạc nội mạc tử cung là tình trạng lớp mô lót gọi là nội mạc tử cung phát triển lạc chỗ bên ngoài buồng tử cung. Niêm mạc tử cung phát triển ra bên ngoài tử cung có thể gây xuất huyết và viêm nhiễm, dẫn đến đau bụng kinh dữ dội và đau nhức vùng chậu.

Vì vậy nên lạc nội mạc tử cung là nguyên nhân phổ biến nhất khiến kỳ hành kinh đau đớn dữ dội. Theo thời gian, tình trạng viêm nhiễm còn làm biến dạng tử cung, ống dẫn trứng và buồng trứng, từ đó dẫn đến vô sinh.

Các dạng lạc nội mạc tử cung

Có 3 dạng lạc nội mạc tử cung tùy vào vị trí lạc nội mạc:

• Lạc nội mạc tử cung phúc mạc bề ngoài. Dạng này phát triển trên lớp niêm mạc trong của khung chậu, lớp mô này chỉ có thể quan sát được trong quá trình phẫu thuật và sẽ không xuất hiện khi siêu âm hoặc chụp cộng hưởng từ (MRI). Do đó, kết quả siêu âm hoặc chụp cộng hưởng từ (MRI) bình thường không có nghĩa là không bị lạc nội mạc tử cung phúc mạc bề ngoài.
• U nang nội mạc tử cung. Đây là các nang dịch trong buồng trứng chứa chất lỏng màu nâu sẫm. Đôi khi các nang này được gọi là “u nang sô cô la”. U nội mạc tử cung có thể phát hiện khi siêu âm vùng chậu và là dạng lạc nội mạc tử cung phổ biến nhất được chẩn đoán tại Singapore.
• Lạc nội mạc tử cung xâm nhập sâu. Đây là tình trạng mô nội mạc tử cung phát triển dưới phúc mạc. Tình trạng này còn liên quan đến các cơ quan gần tử cung như trực tràng, ruột hoặc bàng quang.

Các giai đoạn lạc nội mạc tử cung

Lạc nội mạc tử cung có nhiều giai đoạn phát triển khác nhau, từ Giai đoạn I đến Giai đoạn IV.

Về cơ bản,lạc nội mạc tử cung Giai đoạn I là trường hợp có tổn thương rất nhỏ, trong khi đó, lạc nội mạc tử cung Giai đoạn 4 có u nang buồng trứng lớn, lạc nội mạc tử cung xâm nhập sâu và biến dạng cấu trúc giải phẫu vùng chậu dày đặc.

Vì trong mỗi giai đoạn thường có các triệu chứng thay đổi từ nhẹ đến nặng và mỗi giai đoạn có tỷ lệ vô sinh khác nhau nên hiện nay, việc đánh giá giai đoạn lạc nội mạc tử cung ít được áp dụng.

Triệu chứng của lạc nội mạc tử cung là gì?

Triệu chứng phổ biến nhất của lạc nội mạc tử cung là đau bụng kinh dữ dôi.

Phụ nữ bị lạc nội mạc tử cung cũng xuất hiện các triệu chứng sau:

• Chảy máu âm đạo xảy ra ngoài chu kỳ kinh nguyệt và máu kinh có màu sắc thất thường
• Rong kinh
• Đau rát khi quan hệ tình dục
• Chướng bụng, buồn nôn hoặc nôn mửa vào thời điểm hành kinh
• Đường ruột bị khó chịu
• Đau khi đại tiện và/hoặc tiểu tiện
• Có triệu chứng mệt mỏi mạn tính
• Đau nhức vùng chậu mạn tính

Nguyên nhân gây lạc nội mạc tử cung là gì?

Nguyên nhân thật sự gây lạc nội mạc tử cung hiện vẫn chưa được xác định. Nguyên nhân gây lạc nội mạc tử cung thường có những giả thuyết như sau:

• Kinh nguyệt thụt lùi. Dòng kinh nguyệt thụt lùi đưa mô niêm mạc đi qua ống dẫn trứng đến khoang phúc mạc, từ đó gây ra lạc nội mạc tử cung.
• Thuyết thay đổi/biến đổi tế bào. Tế bào phúc mạc hoặc tế bào gốc bên ngoài buồng tử cung biến đổi thành mô niêm mạc và gây ra lạc nội mạc tử cung.
• Thuyết miễn dịch ngoại di truyền. Cấu trúc di truyền hoặc phản ứng miễn dịch dẫn đến việc lạc nội mạc tử cung hình thành bên ngoài tử cung.

Giới y học hiện nay đã bỏ qua giả thuyết kinh nguyệt thụt lùi, đồng thời ủng hộ và đồng thuận với thuyết thay đổi tế bào và thuyết miễn dịch ngoại di truyền là các nguyên nhân gây lạc nội mạc tử cung.

Những yếu tố nào gây ra nguy cơ lạc nội mạc tử cung?

Một vài yếu tố làm gia tăng nguy cơ lạc nội mạc tử cung. Các yếu tố này bao gồm:

• Tiền sử gia đình bị lạc nội mạc tử cung
• Bắt đầu có kinh nguyệt khi <12 tuổi
• Chu kỳ hàng tháng ngắn: <24 ngày
• BMI <22
• Vô sinh nguyên phát

Biến chứng và các bệnh liên quan đến lạc nội mạc tử cung là gì?

• Vô sinh
• Rong kinh và đau dữ dôi khi hành kinh
• Đau nhức vùng chậu mạn tính
• Rối loạn chức năng ruột hoặc bàng quang (táo bón và tiêu chảy)
• Có nguy cơ bị ung thư buồng trứng

Làm thế nào để phòng tránh lạc nội mạc tử cung?

Vì lạc nội mạc tử cung là bệnh lý viêm nhiễm nên việc áp dụng lối sinh hoạt kháng viêm có thể giúp thuyên giảm các triệu chứng lạc nội mạc tử cung.

Lối sinh hoạt kháng viêm bao gồm:

• Tập thể dục thường xuyên: 3 lần một tuần
• Ăn nhiều trái cây, rau củ nhiều màu sắc và axít béo omega-3
• Hạn chế lượng tiêu thụ thịt đỏ và thực phẩm chế biến sẵn
• Giảm tiêu thụ gluten và đồ uống có cồn
• Tránh hút thuốc