Phân biệt Chấn thương Thể thao Mãn tính và Cấp tính

Thuật ngữ 'chấn thương thể thao' ám chỉ các loại chấn thương có thể xảy ra trong khi chơi thể thao hoặc luyện tập. Chấn thương thể thao có thể được phân loại rộng rãi thành 2 loại – chấn thương mãn tính và cấp tính. Rất quan trọng để có thể phân biệt hai loại chấn thương này, vì nó sẽ giúp bạn có cái nhìn tốt hơn về cách quản lý chúng.

Định nghĩa chấn thương mãn tính và cấp tính

Chấn thương mãn tính

Chấn thương mãn tính là kết quả của quá trình vận động lặp đi lặp lại trong thời gian dài, đặc biệt phổ biến trong các môn thể thao chịu đựng như bơi lội, chạy và đạp xe. Do đó, chấn thương mãn tính thường được gọi là chấn thương do quá sử dụng - chấn thương xảy ra do sử dụng quá mức một bộ phận cơ thể trong khi chơi thể thao hoặc luyện tập trong thời gian dài.

Các loại chấn thương thể thao mãn tính phổ biến:

• Gãy xương do căng thẳng
• Tennis elbow (viêm khuỷu tay của người chơi tennis)
• Viêm cơ bắp chân
• Đau đầu gối của người chạy
• Viêm gót chân
• Chuột rút cổ chân
• Chấn thương cơ háng
• Chấn thương cơ đùi sau

Những chấn thương này thường liên quan đến một trong những nguyên nhân sau - kỹ thuật không đúng, cố gắng tiến triển quá nhanh, hoặc lạm dụng một số động tác nhất định trong khi chơi thể thao. Chúng thường liên quan đến các môn thể thao như chạy đường dài, đạp xe và bơi lội.

Chấn thương cấp tính

Mặt khác, chấn thương cấp tính là một chấn thương xảy ra đột ngột và thường liên quan đến chấn thương như gãy xương, rách cơ hoặc bầm tím. Nó có thể là kết quả của việc ngã hoặc va chạm với người chơi khác trong thể thao.

Chấn thương thể thao mãn tính/ do quá sử dụng chiếm tỷ lệ cao hơn nhiều so với chấn thương cấp tính đột ngột trong hầu hết các hoạt động thể thao, nhưng vì những chấn thương này không ngay lập tức làm mất khả năng vận động, chúng không nhận được sự chú ý y tế nhiều như những chấn thương gây ra mất khả năng vận động đột ngột.

Phân biệt giữa chấn thương mãn tính và cấp tính

Sự khác biệt giữa chấn thương thể thao mãn tính và cấp tính nằm ở dấu hiệu và triệu chứng của chấn thương. Chấn thương cấp tính xảy ra đột ngột và thường kèm theo đau đớn nghiêm trọng. Ví dụ về chấn thương cấp tính là gãy xương, rách cơ hoặc bầm tím. Chấn thương mãn tính là kết quả của việc sử dụng quá mức một bộ phận cơ thể trong thời gian dài. Ví dụ về chấn thương mãn tính là gãy xương do căng thẳng và viêm gót chân.

Dấu hiệu của chấn thương mãn tính bao gồm:

• Đau khi thực hiện một hoạt động
• Đau nhức dữ dội khi nghỉ ngơi
• Sưng tấy

Ngược lại với chấn thương mãn tính, triệu chứng của chấn thương cấp tính thường xảy ra trong vòng 2 tuần sau khi chấn thương. Trong giai đoạn cấp tính, cơ thể sử dụng việc viêm để sửa chữa các mô bị hỏng.

Dấu hiệu của chấn thương cấp tính bao gồm:

• Đau đột ngột và nghiêm trọng
• Sưng tấy
• Không thể đặt trọng lượng lên chi dưới
• Cực kỳ nhạy cảm ở chi trên
• Không thể di chuyển khớp qua phạm vi vận động
• Sức yếu cực độ ở chi
• Lệch hoặc gãy xương có thể nhìn thấy

Cách quản lý chấn thương thể thao cấp tính

R.I.C.E là từ viết tắt mà nhiều huấn luyện viên thể thao và vận động viên sử dụng để điều trị một chấn thương cấp tính nhẹ. Nó đại diện cho Nghỉ ngơi (Rest), Chườm đá (Ice), Bó chặt (Compress) và Nâng cao (Elevate).

Nghỉ ngơi là một trong những cách hiệu quả nhất để bắt đầu quá trình lành thương. Bộ phận cơ thể bị chấn thương sẽ yếu và dễ bị tổn thương thêm, đặc biệt là trong vài giờ đầu, vì vậy hãy nghỉ ngơi để giúp nó phục hồi.

Áp dụng túi đá nghiền. Lợi ích của việc chườm đá là lớn nhất trong 2 ngày đầu sau khi bị chấn thương. Nó sẽ giúp giảm đau và ngăn ngừa sưng tấy. Bọc đá trong một miếng vải hoặc khăn trước khi đặt nó lên vùng bị thương. Để nó trên vùng bị thương khoảng 15 – 20 phút mỗi lần, và cho làn da bạn trở lại nhiệt độ bình thường giữa các lần chườm đá.

Bó chặt vùng bị thương với băng co giãn để giảm sưng tấy bằng cách ngăn chặn sự tích tụ dịch. Băng phải chặt nhưng không quá chật đến mức gây khó chịu hoặc cản trở lưu thông máu.

Cuối cùng, nâng vùng bị thương lên cao hơn mức tim. Điều này sẽ giúp giảm sưng tấy bằng cách cho phép dịch chảy ra khỏi vùng đó. Nếu bạn không thể nâng nó lên cao hơn tim, hãy cố gắng giữ vùng bị thương ở mức ngang tim hoặc gần nó nhất có thể. Nếu bạn bị sưng đầu gối hoặc mắt cá chân và bạn đang ngồi, đặt chân bạn lên ghế khác.

Tiếp tục áp dụng phương pháp R.I.C.E trong 2 – 3 ngày đầu tiên. Sau đó, bạn có thể bắt đầu xen kẽ túi nhiệt với đá. Áp dụng nhiệt có thể thúc đẩy lưu thông máu đến vùng bị thương, giúp cung cấp oxy và chất dinh dưỡng để hỗ trợ quá trình phục hồi.

Khi sưng tấy của bạn giảm xuống, bạn có thể tháo băng co giãn và bắt đầu tập vận động nhẹ nhàng cho vùng bị thương. Bắt đầu từ từ với việc duỗi nhẹ, chú ý không đẩy nó đến mức đau. Tiếp tục duỗi và di chuyển trong vài tuần đầu tiên cho đến khi bạn thoải mái với việc sử dụng bình thường và tập luyện.

Cách quản lý chấn thương thể thao mãn tính

Khi đối phó với chấn thương mãn tính, bạn vẫn có thể áp dụng 2 phương pháp điều trị đầu tiên (Nghỉ ngơi và Chườm đá). Tuy nhiên, hầu hết chấn thương mãn tính chỉ có thể được giải quyết bằng cách sử dụng thuốc và liệu pháp vật lý.

Ngắn hạn, thuốc chống viêm có thể giúp giảm đau và viêm liên quan đến chấn thương. Trong thời gian dài hơn, nhà cung cấp dịch vụ y tế của bạn có thể gửi bạn đến bác sĩ vật lý trị liệu để làm một số bài tập duỗi nhẹ và tăng cường sức mạnh.

Phòng ngừa tái phát chấn thương là yếu tố quan trọng nhất trong quản lý chấn thương do lạm dụng trong thể thao. Phần lớn chấn thương do lạm dụng liên quan đến sự mệt mỏi của cơ bắp do thiếu sức mạnh hoặc sức chịu đựng. Do đó, cơ bắp co lại và có thể chịu tổn thương cấu trúc theo sau là co cơ và rút ngắn cơ bắp.

Điều này gián tiếp dẫn đến sự yếu cơ bắp để tái phát chấn thương xảy ra dễ dàng. Tái phát chấn thương do lạm dụng sẽ tiếp tục cho đến khi bị gián đoạn bởi các can thiệp điều trị tích cực.

Một số cách đơn giản bạn có thể tránh chấn thương thể thao mãn tính bao gồm luôn đảm bảo sử dụng đúng trang thiết bị, khởi động và làm mát cơ thể trước và sau khi tập luyện, và đảm bảo không bao giờ làm việc quá sức.

Khi nào cần gặp bác sĩ

Đối với chấn thương cấp tính Nếu bạn nghi ngờ chấn thương của mình nghiêm trọng, hãy đến ngay phòng cấp cứu. Các triệu chứng sau có thể là hướng dẫn tốt để quyết định xem chấn thương của bạn có cần chăm sóc chuyên nghiệp hay không:

• Sưng và đau nghiêm trọng
• Biến dạng hiển thị, như các cục lớn hoặc chi bị uốn cong ở những góc kỳ lạ
• Âm thanh rắc rắc hoặc giòn khi di chuyển vùng bị thương
• Không thể chịu đựng trọng lượng nào với khu vực bị thương
• Khớp không ổn định
• Khó thở
• Chóng mặt
• Sốt

Đối với chấn thương mãn tính Nhiều chấn thương do lạm dụng xảy ra theo thời gian và thường có triệu chứng tinh tế. Điều này có thể dẫn đến trì hoãn trong chẩn đoán và điều trị, và sự trì hoãn có thể dẫn đến chấn thương nghiêm trọng hoặc tàn tật hơn.

Bạn nên liên hệ với bác sĩ của mình nếu chấn thương có vẻ nhẹ nhưng không cải thiện với điều trị tại nhà. Bất kỳ tình trạng nào ảnh hưởng đến việc tập luyện hoặc biểu diễn mà chưa được chẩn đoán hoặc điều trị cũng nên là dấu hiệu để tham khảo ý kiến ​​bác sĩ của bạn.

Nếu có sưng, đổi màu, bầm tím hiển thị hoặc đau nghiêm trọng sau vài tuần đầu của chấn thương, bạn nên tìm sự chăm sóc y tế.