Bạn Có Bị Dị Ứng Với Các Loại Thức Ăn Phổ Biến Này Không?

Dù là nổi mẩn hay sổ mũi, dưới đây là các dấu hiệu nhận biết cơn dị ứng, và những điều cần làm khi nó phát tác.

Phản ứng dị ứng là gì?

Theo Bác sĩ Chew Huck Chin, chuyên gia hô hấp tại Bệnh viện Mount Elizabeth Novena, một phản ứng dị ứng là phản ứng thái quá của hệ thống miễn dịch khi cơ thể tiếp xúc với dị nguyên. Dị nguyên có thể rất đa dạng, từ một số loại thức ăn hoặc thuốc, cho đến các loại bụi có vẻ vô hại. Cơ thể hiểu nhầm các hạt nhỏ này là yếu tố gây hại, và kích hoạt sự giải phóng một số loại hóa chất dẫn đến các triệu chứng dị ứng.

Làm thế nào để biết rằng tôi đang có phản ứng dị ứng?

Phát ban ngứa hoặc mề đay là các dấu hiệu đặc trưng của phản ứng dị ứng, Bác sĩ Chew cho biết. Các triệu chứng khác có thể bao gồm ngứa và chảy nước mắt, nghẹt mũi, nổi mề đay (da ngứa), nôn mửa, và đau bụng.

Các phản ứng dị ứng đối với thuốc và thức ăn có thể tác động lên da, hơi thở, tiêu hóa và tim theo cách tương tự nhau. Triệu chứng thường không thể phân biệt được giữa các thể loại dị ứng khác nhau. Chỉ có xét nghiệm chích da hoặc xét nghiệm máu mới có thể chuẩn đoán chính xác dị ứng của bạn là gì.

Dạng phản ứng dị ứng nghiêm trọng nhất là sốc phản vệ (anaphylaxis), biểu hiện bởi các triệu chứng như khó thở, ho liên tục, mạch yếu, nổi mề đay, cổ họng căng tức, và khó nuốt.

Các triệu chứng cũng có thể bao gồm nổi mề đay, mẩn ngứa, hoặc sưng da khi kết hợp với việc nôn mửa, tiêu chảy hoặc đau bụng. Sốc phản vệ có thể dẫn đến suy tim và tử vong nếu không được điều trị.

Nguyên nhân phổ biến kích hoạt các phản ứng dị ứng là thức ăn. Dị ứng thức ăn thường gây ra một số dạng phản ứng dị ứng mỗi khi cơ thể ăn phải thức ăn gây kích thích phản ứng này. Một số loại thức ăn gây kích thích phổ biến là:

Đậu phộng / Đậu cây (Tree Nut)

Trước đây, dị ứng đậu phộng được cho là sẽ kéo dài suốt đời, nhưng các nghiên cứu gần đây đã cho thấy khoảng 20% những người mắc dị ứng đậu phộng đã vượt qua được tình trạng này sau một khoảng thời gian. Lên đến 40% người dị ứng đậu phộng thường biểu hiện phản ứng đối với ít nhất một loại trong các loại đậu cây (tree nut).

Các triệu chứng dị ứng đậu phộng và đậu cây là tương tự nhau, bao gồm:

• Nổi mề đay
• Cảm giác ngứa quanh vùng miệng và họng
• Buồn nôn
• Sổ mũi
• Khó thở
• Tiêu chảy
• Sốc phản vệ

Trứng

Tình trạng này xảy ra khi hệ miễn dịch của cơ thể trở nên quá nhạy cảm đối với các loại protein trong lòng trắng hoặc lòng đỏ trứng. Khoảng 70% trẻ em mắc phải dị ứng này sẽ vượt qua được tình trạng này vào năm 16 tuổi. Các biểu hiện dị ứng bao gồm:

• Nổi mề đay
• Khó thở
• Đau dạ dày
• Sốc phản vệ

Ngô

Ngô, các sản phẩm có nguồn gốc từ ngô, và thậm chí cả phấn hoa ngô đều có thể kích thích dạng dị ứng này. Dị ứng ngô có thể khó chuẩn đoán chính xác do triệu chứng rất giống với các triệu chứng được kích hoạt bởi phấn cỏ hoặc các loại hạt và ngũ cốc khác. Trong trường hợp này, loại bỏ một số loại thức ăn khác nhau trong một thời gian có thể là cách tốt nhất để xác định bạn có dị ứng ngô hay không. Triệu chứng dị ứng ngô bao gồm:

• Nổi mề đay
• Buồn nôn
• Chuột rút, nôn mửa, hoặc tiêu chảy
• Nghẹt mũi, hoặc sổ mũi
• Hen suyễn
• Hắt hơi
• Nhức đầu
• Sốc phản vệ

Hải Sản Có Vỏ (Shellfish)

Dị ứng hải sản có vỏ là dạng dị ứng thức ăn phổ biến nhất. Có hai loại hải sản có vỏ chính: nhuyễn thể (molluscs) và giáp xác (crustaceans). Nhiều người bị dị ứng với nhuyễn thể hơn so với giáp xác, nhưng dù sao thì cũng tốt nhất là nên tránh tất cả các loại hải sản có vỏ nói chung. Triệu chứng dị ứng bao gồm:

• Nôn mửa
• Khó tiêu, chuột rút, hoặc tiêu chảy
• Nổi mề đay
• Khó thở và khò khè
• Ho liên tục
• Lưỡi và/hoặc môi sưng, khó nuốt
• Mạch yếu
• Da tái xanh
• Chóng mặt hoặc lơ mơ

Cá (Fish)

Cá và hải sản có vỏ không đến từ cùng một nhóm thực phẩm. Bị dị ứng với một nhóm không nhất thiết có nghĩa bạn phải tránh cả hai nhóm. Trong các loại cá hiện diện, các loại cá thường gặp nhất gây dị ứng là cá hồi, cá bơn, và cá ngừ. Triệu chứng dị ứng bao gồm:

• Nổi mề đay
• Buồn nôn
• Chuột rút, khó tiêu, nôn mửa
• Tiêu chảy
• Nhức đầu
• Hen suyễn
• Sốc phản vệ

Sữa (Milk)

Dị ứng sữa và bất dung nạp lactose có thể khiến bạn phải tránh tiêu thụ các sản phẩm làm từ sữa (dairy), nhưng các tình trạng này không liên hệ với nhau. Dị ứng sữa được gây ra bởi sự phản ứng thái quá của hệ thống miễn dịch đối với các sản phẩm từ sữa, trong khi bất dung nạp lactose là sự bất lực trong việc tiêu hóa các protein trong sữa do thiếu một loại enzyme tiêu hóa.

Mặc dù một số người dị ứng sữa có thể tiêu thụ các sản phẩm có sữa sau khi đã được chế biến với nhiệt độ cao, tốt nhất là vẫn nên tránh hoàn toàn mọi đồ làm từ sữa và thay thế bằng sữa đậu nành hoặc sữa gạo. Các triệu chứng dị ứng sữa xảy ra ngay lập tức là:

• Nổi mề đay
• Ho khó thở
• Buồn nôn
• Sốc phản vệ

Các triệu chứng dị ứng xuất hiện chậm hơn cũng bao gồm:

• Nhầy trong mũi hoặc phổi
• Đau dạ dày
• Ho
• Đau bụng
• Phân lỏng hoặc tiêu chảy, có thể lẫn máu/nhầy

Dị Ứng Thuốc

Ngoài thức ăn, thuốc cũng có thể kích hoạt phản ứng dị ứng. Các loại thuốc thường gây dị ứng là:

• Penicillin
• Aspirin, ibuprofen, và các thuốc kháng viêm không chứa steroid (NSAID)
• Thuốc hóa trị liệu
• Các thuốc dùng điều trị bệnh tự miễn dịch

Triệu chứng dị ứng thuốc thường xuất hiện trong vòng một giờ sau khi uống thuốc, mặc dù vài phản ứng có thể xảy ra muộn sau vài ngày hoặc thậm chí vài tuần. Triệu chứng bao gồm:

• Nổi mề đay
• Sốt
• Khó thở và khò khè
• Sưng
• Sổ mũi
• Ngứa mắt, và chảy nước mắt
• Nôn mửa
• Buồn nôn và đau bụng
• Sốc phản vệ

Cần Làm Gì Khi Phản Ứng Dị Ứng Xảy Ra

Nhận biết được một phản ứng dị ứng đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo an toàn cho bạn. Bác sĩ Chew khuyên nên thực hiện các bước sau khi xảy ra phản ứng dị ứng:

• Gọi xe cấp cứu
• Hỏi xem bệnh nhân có mang theo thiết bị tiêm epinephrine tự động (EpiPen) hay không. Ấn thiết bị tự động vào đùi họ để tiêm một liều epinephrine.
• Cho bệnh nhân nằm ngửa
• Nới lỏng quần áo chật, và đắp chăn cho bệnh nhân
• Không cho bệnh nhân uống bất cứ thứ gì. Nếu họ nôn mửa hoặc chảy máu miệng, quay người bệnh nhân nằm nghiêng để tránh mắc nghẹn
• Nếu không có dấu hiệu thở, ho, hoặc cử động, bắt đầu thực hiện hô hấp nhân tạo (CPR). Tiến hành ép ngực liên tục (khoảng 100 lần mỗi phút) cho đến khi nhân viên y tế cấp cứu đến nơi

Quan trọng là cần đến trung tâm cứu trợ khẩn cấp ngay cả khi các triệu chứng đã bắt đầu thuyên giảm. Đến bộ phận Chăm Sóc Khẩn Cấp (UCC) ngay khi các triệu chứng xuất hiện, vì triệu chứng có thể tái phát kể cả sau khi đã được cải thiện. Bác sĩ sẽ có thể chuẩn đoán chính xác liệu phản ứng được gây ra bởi thức ăn hoặc thuốc hay không, nhờ đó bạn có thể tránh được các tai nạn sau này.