Miễn dịch đối với COVID-19 sau khi tiêm phòng Vắc xin

Các vắc xin COVID-19 đã được triển khai theo từng đợt, và nhiều người đang đổ xô đi tiêm chủng. Bạn có thể thắc mắc về hiệu quả của các vắc xin này, hoặc có lẽ có một số lo ngại về tính an toàn và tác dụng lâu dài của chúng. Dưới đây là một số câu hỏi thường gặp được trả lời bởi chuyên gia bệnh truyền nhiễm của chúng tôi, bác sĩ Adrian Ong.

Vắc xin COVID-19 hoạt động như thế nào?

Vắc xin COVID-19 huấn luyện hệ miễn dịch của bạn chiến đấu chống lại virus gây hội chứng hô hấp cấp tính nặng 2 (SARS-CoV-2) - virus gây ra bệnh COVID-19. Vắc xin chứa dạng bất hoạt của virus hoặc một phần của nó. Hầu hết các vắc xin COVID-19 chứa protein "gai" của vi-rút corona, đây là thành phần thiết yếu của vi-rút cần thiết để lây nhiễm cho một người.

Khi vắc-xin được đưa vào bên trong cơ thể, hệ miễn dịch của bạn nhận ra những chất này là các chất lạ bên ngoài và kích hoạt phản ứng miễn dịch bằng cách tạo ra các tế bào miễn dịch và kháng thể. Nếu bạn tiếp xúc với vi rút trong tương lai, hệ miễn dịch của bạn sẽ nhận diện vi rút bằng "bộ nhớ" đã được tạo ra và phản ứng nhanh hơn và hiệu quả hơn.

Liệu vắc xin COVID-19 có hiệu quả không?

Vắc xin hiệu quả trong việc bảo vệ bạn khỏi bệnh nặng, và ở mức độ thấp hơn, giúp bạn chống lại việc bị nhiễm bệnh. Điều này đúng ngay cả với biến chủng Delta mới của COVID-19. Một số người được tiêm phòng vẫn có thể bị nhiễm vi rút, nhưng bệnh nhìn chung sẽ nhẹ hơn và ít nguy hiểm hơn ở những người được tiêm phòng đầy đủ.

Bạn cần tiêm bao nhiêu liều vắc xin COVID-19?

Số liều bạn cần phụ thuộc vào loại vắc xin bạn nhận được. Để đạt được sự bảo vệ tốt nhất, bạn nên hoàn thành liệu trình khuyến nghị đầy đủ của loại vắc xin đó. Trong khi hầu hết các vắc xin COVID-19 yêu cầu hai liều, thì một số vắc xin khác có thể chỉ yêu cầu một liều duy nhất.

Trong các vắc xin yêu cầu hoàn thành hai liều, liều đầu tiên sẽ kích thích hệ miễn dịch nhận biết vi rút và kích hoạt sản xuất kháng thể. Liều thứ hai, còn được gọi là mũi tiêm tăng cường, đảm bảo hệ thống miễn dịch của bạn phát triển một bộ nhớ để nhận biết và chiến đấu với vi rút trong trường hợp tiếp xúc với nó trong tương lai.

Vắc xin từ các công ty khác nhau có thể được trộn lẫn không?

Nếu bạn tiêm một loại vắc xin yêu cầu hai liều, khuyến nghị là bạn nên hoàn thành cả hai liều bằng cùng một loại. Tuy nhiên, nếu bạn gặp phản ứng bất lợi với liều đầu tiên, một loại vắc xin thay thế có thể được đề xuất cho liều thứ hai, để hoàn thành lịch tiêm chủng.

Một số nghiên cứu hiện đang được tiến hành để thử nghiệm việc đổi vắc xin. Một nghiên cứu được thực hiện ở Tây Ban Nha phát hiện rằng việc pha trộn vắc xin là an toàn, và những người trộn vắc xin Oxford-AstraZeneca và vắc xin Pfizer-BioNTech báo cáo phản ứng miễn dịch mạnh mẽ hơn nhiều so với những người nhận hai liều riêng của vắc xin AstraZeneca. Tuy nhiên, cần có thêm nhiều nghiên cứu hơn và ở phạm vi rộng hơn để có kết quả thuyết phục hơn.

Mất bao lâu để xây dựng hệ miễn dịch sau khi tiêm vắc xin COVID-19?

Thường mất khoảng hai tuần để cơ thể xây dựng miễn dịch sau khi tiêm vắc xin COVID-19. Liều thứ hai hoặc mũi tiêm tăng cường sẽ nâng cao phản ứng miễn dịch ban đầu và tăng cường khả năng miễn dịch của cơ thể bạn.

Bạn nên chờ bao lâu giữa các liều vắc xin COVID-19?

Do nhu cầu cấp thiết về một loại vắc xin, các thử nghiệm lâm sàng ban đầu của các ứng cử viên cho loại vắc xin COVID-19 đã được tiến hành với khoảng thời gian ngắn hơn giữa các liều. Do đó, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến nghị khoảng thời gian tiêm từ 21 – 28 ngày giữa các liều. Khoảng thời gian này có thể được kéo dài lên đến 42 ngày, hoặc thậm chí đến 12 tuần, tùy thuộc vào loại vắc xin.

Một nghiên cứu gần đây hơn của Anh – Nghiên cứu Khả năng miễn dịch bảo vệ khỏi Covid-19 của tế bào T ở các nhân viên y tế (PITCH) – đã phát hiện rằng việc có khoảng cách dài hơn giữa các liều vắc xin COVID-19 của Pfizer có thể dẫn đến sự hỗ trợ tốt hơn cho trí nhớ miễn dịch và quá trình sản sinh các kháng thể. Mức kháng thể toàn phần được quan sát cao gấp đôi với khoảng cách tiêm dài hơn so với khoảng cách tiêm ngắn hơn, đổi lại là không thể duy trì mức kháng thể lâu sau liều đầu tiên. Do đó, nghiên cứu khuyến nghị khoảng cách tiêm 8 tuần, được coi là thời gian chờ lý tưởng giữa các liều để tăng hiệu quả của vắc xin Pfizer chống lại biến chủng Delta của COVID-19.

Theo các phát hiện này, Vương Quốc Anh đã sửa đổi khoảng thời gian giữa các liều vắc xin Pfizer thành 12 tuần. Tuy nhiên, Pfizer đã cảnh báo rằng không có bằng chứng nào hỗ trợ cho việc chuyển đổi khỏi khoảng cách 21 ngày được khuyến nghị.

Miễn dịch kéo dài bao lâu sau khi tiêm vắc xin COVID-19?

Vì các vắc xin COVID-19 chỉ mới được triển khai gần đây, nên không có đủ thông tin về thời gian miễn dịch sẽ kéo dài trong bao lâu. Dựa trên những điều chúng ta biết cho đến nay, khả năng miễn dịch dự kiến sẽ kéo dài ít nhất 6 – 8 tháng, có thể dài hơn. Chủ đề này là đối tượng của các nghiên cứu đang diễn ra.

Người được tiêm phòng có thể lây nhiễm COVID-19 không?

Vì chúng ta vẫn chưa đạt được tỷ lệ tiêm chủng rộng rãi, nên vẫn còn thiếu thông tin để xác minh liệu những người đã được tiêm phòng có lây nhiễm COVID-19 không. Do đó, việc tiếp tục tuân thủ các biện pháp an toàn như giữ khoảng cách an toàn và đeo khẩu trang là quan trọng. Bạn cũng nên tuân theo hướng dẫn từ các cơ quan chức năng ở địa phương dựa trên khu vực bạn sống, vì các biện pháp phòng ngừa được khuyến nghị theo tỷ lệ tiêm chủng và tỷ lệ lây nhiễm trong cộng đồng ở địa phương.

Miễn dịch cộng đồng đóng vai trò gì trong COVID-19?

Miễn dịch cộng đồng là một hình thức bảo vệ gián tiếp xảy ra khi một tỷ lệ lớn người dân trở nên miễn dịch với một bệnh và khiến sự lây lan rộng rãi của bệnh khó xảy ra hơn. Với miễn dịch cộng đồng, toàn bộ cộng đồng có thể được bảo vệ, bao gồm cả những người không có khả năng miễn dịch. Miễn dịch cộng đồng có thể đạt được thông qua tiêm phòng hoặc các lần nhiễm bệnh tự nhiên trước đó.

Miễn dịch cộng đồng với COVID-19 có thể khó đạt được, vì ít nhất 90% dân số cần có khả năng miễn dịch với bệnh để phương pháp này có hiệu quả. Hy vọng rằng, chúng ta có thể đạt được miễn dịch cộng đồng trong tương lai khi có nhiều người được tiêm các vắc xin cung cấp miễn dịch lâu dài.