Vắc-xin ngừa COVID-19

Vắc-xin ngừa COVID-19 là gì?

Vắc-xin ngừa COVID‑19 tạo ra miễn dịch thích nghi chống lại vi-rút corona 2 gây hội chứng suy hô hấp cấp (SARS‑CoV‑2), vi-rút này gây ra bệnh vi-rút corona 2019 (COVID-19).

Các loại vắc-xin ngừa COVID-19

Có 5 loại vắc-xin ngừa COVID-19 chính:

1. Vắc-xin RNA thông tin (mRNA), như là Moderna/Spikevax và Pfizer-BioNTech (Comirnaty). Vắc-xin mRNA chứa vật liệu từ vi-rút COVID-19 để hướng dẫn tế bào của người sản xuất ra protein đặc thù của vi-rút đó. Sau khi tế bào của người tạo ra các bản sao của protein đó, các tế bào này sẽ phá hủy vật liệu di truyền từ vắc-xin. Cơ thể người nhận biết rằng loại protein đó không được phép tồn tại trong cơ thể và tạo ra kháng thể để tấn công vi-rút.
2. Vắc-xin vi-rút nguyên phần bất hoạt, như là Sinovac và Sinopharm. Những vắc-xin này sử dụng các hạt vi-rút bị làm yếu hay bất hoạt để kích thích cơ thể sản xuất ra kháng thể giúp trung hòa vi-rút COVID-19. Các phòng khám Parkway Shenton cung cấp vắc-xin Sinopharm. Bạn có thể chọn sử dụng vắc-xin Sinopharm cho lịch trình tiêm các mũi vắc-xin ban đầu hoặc mũi nhắc lại.
3. Vắc-xin vec-tơ vi-rút, như là Oxford AstraZeneca, Johnson & Johnson, CanSino và Sputnik V. Các loại vắc-xin này sử dụng vi-rút đã bị sửa đổi không gây hại để kích thích tế bào tạo ra protein của vi-rút. Sau đó hệ miễn dịch của cơ thể sẽ tạo miễn dịch chống lại protein đó.
4. Vắc-xin tiểu đơn vị protein, như là Novavax. Các vắc-xin này chỉ sử dụng những phần đặc hiệu của vi-rút, vừa đủ để tạo ra đáp ứng miễn dịch.
5. Vắc-xin nhị giá, như là vắc-xin nhắc lại phòng COVID-19 nhị giá Pfizer-BioNTech/Comirnaty và vắc-xin nhị giá Moderna/Spikevax. Các vắc-xin này có thể bảo vệ chống lại 2 biến thể khác nhau của vi-rút COVID-19 – vi-rút SARS-CoV-2 gốc ban đầu và (các) biến thể Omicron. So với các vắc-xin mRNA ban đầu, các vắc-xin ngừa COVID-19 nhị giá mới cũng bảo vệ bổ sung chống lại các biến thể COVID-19 mới hơn, bao gồm XBB.

Tại sao bạn cần tiêm vắc-xin ngừa COVID-19?

COVID-19 là một bệnh có khả năng lây nhiễm cao, có thể gây bệnh nặng và tử vong, đặc biệt là ở những người lớn tuổi và những người dễ bị tổn thương khác (ví dụ như những người mắc 2 loại bệnh trở lên, hoặc phụ nữ đang mang thai).

Tiêm vắc-xin giúp bảo vệ bạn và người thân khỏi bị bệnh nghiêm trọng hoặc tử vong do nhiễm COVID-19. Tiêm vắc-xin cũng giúp giảm nguy cơ lây truyền và ngăn ngừa tình trạng quá tải cho hệ thống chăm sóc y tế của Singapore.

Ai không nên tiêm vắc-xin ngừa COVID-19?

Tiêm vắc-xin COVID-19 không được khuyến cáo trong những trường hợp sau đây:

• Bạn có tiền sử phản ứng dị ứng hoặc sốc phản vệ với vắc-xin ngừa COVID-19 hoặc các thành phần của vắc-xin. Sốc phản vệ là một phản ứng nặng, đe dọa tính mạng bao gồm 2 triệu chứng trở lên trong số các triệu chứng sau:
  • Mề đay hoặc sưng mặt, mí mắt, môi hoặc họng
  • Khó thở
  • Chóng mặt
• Bạn bị suy giảm miễn dịch nặng. Mặc dù bạn vẫn có thể tiêm vắc-xin ngừa COVID-19, hãy hỏi bác sĩ xem bạn có phù hợp không và có trong khoảng thời gian thích hợp để tiêm vắc-xin không nếu bạn:
  • Được cấy ghép tạng trong 3 tháng qua
  • Đang điều trị ung thư hoạt động
  • Đang sử dụng liệu pháp miễn dịch tăng cường

Các nguy cơ và biến chứng của tiêm vắc-xin ngừa COVID-19 là gì?

Vắc-xin ngừa COVID-19 an toàn cho quần thể chung. Các biến chứng rất hiếm gặp bao gồm:

• Viêm cơ tim (viêm cơ của tim)
• Viêm màng ngoài tim (viêm màng bao quanh tim)

Các biến cố bất lợi này đã được báo cáo sau khi tiêm mũi vắc-xin ngừa COVID-19 mRNA thứ hai và chủ yếu được báo cáo ở nam thanh thiếu niên từ 12 – 29 tuổi (40,6 ca viêm cơ tim trên một triệu mũi thứ hai).

Tác dụng phụ nghiêm trọng của vắc-xin ngừa COVID-19 hiếm gặp và có thể bao gồm sốc phản vệ, phản ứng dị ứng nặng và có thể đe dọa tính mạng. Sốc phản vệ có thể bao gồm nổi mề đay hoặc sưng mặt, mí mắt, môi hoặc họng, khó thở hoặc chóng mặt.

Bạn chuẩn bị cho tiêm vắc-xin ngừa COVID-19 như thế nào?

Vào ngày tiêm vắc-xin, hãy mặc áo ngắn tay, hoặc tay áo rộng để dễ xắn lên.

Nếu bạn không khỏe hoặc bị sốt trong 24 giờ qua, hãy ở nhà và hoãn lịch tiêm vắc-xin cho đến khi bạn khỏe lại.

Điều gì sẽ xảy ra khi tiêm vắc-xin ngừa COVID-19?

Bạn có thể gặp phải một số tác dụng phụ do vắc-xin, đó là những dấu hiệu bình thường do cơ thể đang đáp ứng với vắc-xin. Nếu bạn tiêm vắc-xin Sinopharm:

• 2 mũi đầu tiên được tiêm cách nhau 3 – 4 tuần.
• Bạn cần tiêm mũi thứ ba vào 90 ngày sau mũi thứ hai.

Trước khi tiêm vắc-xin

Sẽ có một vòng khám sức khỏe được thực hiện tại chỗ để kiểm tra xem bạn có đủ điều kiện tiêm vắc-xin không. Để đủ điều kiện tiêm vắc-xin Sinopharm, bạn cần:

• Ít nhất 18 tuổi.
• Không có phản ứng dị ứng với vắc-xin trước đây.
• Không bị dị ứng (bao gồm sốc phản vệ) với bất kỳ thành phần nào của vắc-xin.
• Không bị động kinh không kiểm soát được hoặc các bệnh hệ thần kinh tiến triển khác, hay tiền sử bị hội chứng Guillain-Barre.
• Hãy hỏi ý kiến bác sĩ sản khoa để đánh giá xem bạn có phù hợp với vắc-xin này không nếu bạn đang mang thai.

Trong khi tiêm vắc-xin

Vắc-xin được tiêm vào cánh tay. Quá trình này diễn ra nhanh gọn và hầu như không đau.

Sau khi tiêm vắc-xin

Bạn sẽ được theo dõi trong khoảng 30 phút sau khi tiêm vắc-xin. Nếu bạn có bất kỳ phản ứng bất lợi nào với vắc-xin, hãy báo cho nhóm chăm sóc ngay lập tức.

Một số người bị các tác dụng phụ nhẹ đến trung bình vào vài giờ sau khi được tiêm vắc-xin ngừa COVID-19. Các tác dụng phụ thường gặp bao gồm:

• Đau hoặc đỏ tại vị trí tiêm
• Đau cơ
• Mệt mỏi
• Đau đầu
• Ớn lạnh
• Sốt

Không phải ai cũng bị tác dụng phụ. Hầu hết tác dụng phụ sẽ tự biến mất trong vòng vài ngày.

Chăm sóc và phục hồi sau khi tiêm vắc-xin ngừa COVID-19

Nếu bạn gặp phải các tác dụng phụ như sốt, mệt mỏi hoặc đau cơ, bạn cần:

• Nghỉ ngơi nhiều
• Tránh các hoạt động gắng sức
• Dùng thuốc giảm sốt và đau, nếu cần thiết

Các tác dụng phụ nhẹ thường tự khỏi trong vòng vài ngày.