Tại sao bạn không nên bỏ qua Hội chứng Ống cổ tay

Hội chứng ống cổ tay (CTS) là tình trạng dây thần kinh giữa (median) bị chèn ép ở khu vực ống cổ tay của cổ tay bạn.

Dây thần kinh giữa chạy dài suốt cánh tay bạn, đi qua ống cổ tay ở cổ tay và kết thúc ở bàn tay. Dây thần kinh này điều khiển vận động và cảm giác ở ngón cái và tất cả các ngón tay ngoại trừ ngón út. Khi dây thần kinh bị chèn ép bên trong ống cổ tay, bạn sẽ trải qua cơn đau đớn khiến mất giấc ngủ. Xoa bóp và lắc tay có thể làm giảm các triệu chứng tạm thời, nhưng không phải là giải pháp lâu dài. Nếu không được điều trị, các triệu chứng có thể tái phát.

Triệu chứng hội chứng ống cổ tay

Các triệu chứng của hội chứng ống cổ tay thường bắt đầu từ từ và có thể xảy ra bất cứ lúc nào. Chúng bao gồm:

• Ngứa ran hoặc tê liệt. Cảm giác ngứa ran hoặc tê có thể cảm nhận được ở các ngón tay hoặc bàn tay, thường ở ngón cái, ngón trỏ, ngón giữa hoặc ngón đeo nhẫn. Cảm giác này có thể đi từ cổ tay lên tới cánh tay của bạn. Theo thời gian, cảm giác tê có thể trở nên liên tục.
• Suy yếu. Tê ở bàn tay có thể dẫn đến suy yếu, khiến bạn làm rơi đồ vật.
• Gặp khó khăn trong những việc nhỏ, như là cầm nắm những vật nhỏ, nắm vô lăng, cầm sách để đọc, viết, và sử dụng bàn phím máy tính.

Nguyên nhân gây hội chứng ống cổ tay

Với phần lớn trường hợp CTS, nguyên nhân gây bệnh chưa xác định. Tuy nhiên, bạn sẽ dễ mắc bệnh hơn khi già đi, nếu bạn là nữ, và nếu bạn mắc phải các bệnh lý hiện có như tiểu đường, cường giáp, viêm khớp dạng thấp và bệnh gút. Thực hiện những động tác lặp đi lặp lại chẳng hạn như đánh máy, hay bất kỳ sự chuyển động nào ở cổ tay, đặc biệt là khi bàn tay của bạn thấp hơn cổ tay, có thể làm tăng nguy cơ mắc CTS của bạn.

Tiểu đường

Hội chứng ống cổ tay phổ biến hơn ở những người mắc bệnh tiểu đường. Mối liên quan giữa bệnh tiểu đường và hội chứng ống cổ tay rất phức tạp, nhưng nghiên cứu cho thấy mối liên kết giữa tiểu đường và hội chứng ống cổ tay có thể là do chỉ số đường huyết cao quá mức, kết quả là gân ống cổ tay bị "glycosylate hóa" (đường đính vào protein gân và hạn chế khả năng chuyển động tự do của gân.).

Cường giáp

Cường giáp là tình trạng tuyến giáp không sản sinh đủ lượng hoocmon. Cường giáp nghiêm trọng, kéo dài, không được điều trị có thể gây hội chứng ống cổ tay, nơi mô mềm bị sưng và đè ép vào dây thần kinh cổ tay.

Viêm khớp dạng thấp

Viêm khớp dạng thấp là tình trạng mãn tính gây đau đớn, sưng và cứng khớp. Hội chứng ống cổ tay là một biến chứng phổ biến ở người mắc viêm khớp dạng thấp. Bệnh gây ra bởi sự nén dây thần kinh điều khiển cảm giác và vận động ở bàn tay.

Bệnh gút

Bệnh gút xảy ra khi cơ thể sản sinh quá nhiều axit uric, một chất thải. Axit uric hình thành các tinh thể trong các khớp thay vì được thải trừ qua đường nước tiểu. Viêm do bệnh gây sưng bên trong ống cổ tay, từ đó đè nén dây thần kinh, dẫn đến hội chứng ống cổ tay.

Các yếu tố nguy cơ gây hội chứng ống cổ tay

• Các xương cấu thành ống cổ tay có kích thước nhỏ bất thường. Điều này gây áp lực lên dây thần kinh giữa.
• Chuyển động tay và cổ tay thường xuyên và lặp đi lặp lại có thể tạo ra áp lực độc hại lên dây thần kinh giữa hoặc làm nặng thêm tổn thương thần kinh.
• Mang thai khiến cơ thể giữ nước, từ đó làm tăng áp lực bên trong ống cổ tay, gây kích ứng dây thần kinh giữa.
• Nữ dễ mắc hội chứng ống cổ tay hơn nam. Ngoài ra, trong thời kỳ mãn kinh và đã từng cắt bỏ vú cũng làm tăng nguy cơ mắc bệnh do những thay đổi hoóc-môn.
• Béo phì. Chỉ số khối cơ thể BMI từ 3 trở lên tăng rủi ro mắc hội chứng ống cổ tay nhưng lý do tại sao lại không rõ ràng.
• Các bệnh lý gây tổn thương dây thần kinh hoặc viêm, bao gồm viêm khớp dạng thấp, tiểu đường, cường giáp hoặc bệnh lupus.

Khi nào cần tìm sự trợ giúp y tế?

Hội chứng ống cổ tay là tình trạng bệnh nghiêm trọng yêu cầu can thiệp y khoa sớm để có kết quả điều trị tốt nhất. Khi được chẩn đoán và điều trị sớm, các triệu chứng hội chứng ống cổ tay thường được giảm bớt mà không cần phẫu thuật. Nếu không được điều trị, các cơ vùng mô cái, 3 cơ ngắn nằm dưới ngón tay cái điều khiển chuyển động của ngón cái sẽ trở nên suy yếu và teo đi. Điều này dẫn đến tình trạng tàn tật vĩnh viễn. Những việc nhỏ như cài nút áo, sử dụng đũa và cầm nắm đồ vật nhỏ sẽ trở thành thử thách lớn. Vì vậy, điều quan trọng là CTS được chẩn đoán và điều trị sớm nhất có thể.

Hội chứng ống cổ tay (CTS) được chẩn đoán như thế nào?

Nếu bạn gặp phải các triệu chứng như đau đớn, tê và ngứa ran ở ngón cái, ngón trỏ, ngón giữa và phía ngón nhẫn gần với ngón cái, hãy đến gặp bác sĩ để được chẩn đoán. Có thể bạn sẽ được giới thiệu đến bác sĩ phẫu thuật chuyên khoa tay để có chẩn đoán chính xác hơn. Bác sĩ phẫu thuật sẽ hỏi về bệnh sử đầy đủ của bạn trước khi thực hiện khám lâm sàng tay cho bạn.

Bệnh sử của các triệu chứng

Bác sĩ sẽ xem xét diễn biến triệu chứng để loại trừ các bệnh lý khác thay vì hội chứng ống cổ tay.

Khám lâm sàng

Khám lâm sàng bao gồm thử cảm giác ở các ngón tay và sức mạnh cơ bắp ở bàn tay. Uốn cong cổ tay, gõ vào dây thần kinh hoặc đơn giản là nhấn lên dây thần kinh có thể kích thích các triệu chứng ở nhiều bệnh nhân.

X-Quang

Chụp X-Quang cổ tay bị ảnh hưởng sẽ hữu ích để loại trừ các nguyên nhân gây đau cổ tay khác, chẳng hạn viêm khớp hoặc gãy xương.

Nghiên cứu dẫn truyền thần kinh

Hai điện cực được dán vào da của bạn và một lượng dòng điện nhỏ được truyền qua dây thần kinh giữa để kiểm tra xem liệu xung điện có bị làm chậm ở ống cổ tay hay không.

Điện cơ

Một kim điện cực mỏng được chèn vào những vị trí các cơ cụ thể để đánh giá hoạt động điện của cơ bắp lúc co và giãn. Điều này nhằm nhận biết tổn thương ở các cơ do dây thần kinh giữa điều khiển.

Một hoặc nhiều bài thử chẩn đoán có thể được bố trí nhằm đánh giá chức năng của dây thần kinh giữa và để hiểu được vị trí, mức độ nghiêm trọng của sự chèn ép dây thần kinh này. Chúng bao gồm:

Dấu hiệu Tinel

Đây là một bài thử đơn giản, bác sĩ sẽ gõ lên dây thần kinh giữa của bạn ở cổ tay để đánh giá việc đó có tạo cảm giác ngứa ran ở các ngón tay của bạn hay không.

Thử nghiệm Phalen

Còn được biết đến với tên gọi bài thử gập cổ tay, bạn sẽ được yêu cầu tựa khuỷu tay lên bàn và cho cổ tay để rủ tự nhiên. Nếu bị CTS, ngón tay của bạn sẽ cảm thấy tê và ngứa ran trong vòng 60 giây. Nếu các triệu chứng xuất hiện nhanh, điều này chỉ ra CTS đã ở giai đoạn nghiêm trọng.

X-Quang

Bác sĩ có thể khuyến nghị chụp X-Quang để xác định liệu giới hạn chuyển động của cổ tay hay phạm vi chuyển động có bị gây ra bởi chấn thương hoặc bệnh thoái hóa như viêm khớp hay không.

Nghiên cứu dẫn truyền thần kinh và/hoặc điện cơ (EMG)

Trong nghiên cứu dẫn truyền thần kinh, một dòng điện nhỏ, ngắn được truyền qua để đo đạc chất lượng hoạt động truyền xung điện của dây thần kinh giữa tới các cơ gần đó. Nếu cần thiết, bác sĩ sẽ khuyến nghị tiến hành điện cực kim, đây là biện pháp dùng kim nhỏ, mỏng châm vào cơ bắp để khảo sát hoạt động điện. Không có thứ gì được tiêm hay chiết suất trong quá trình này. Nghiên cứu dẫn truyền thần kinh kết hợp với điện cực kim gọi là điện cơ.

Tại sao nên đi khám bác sĩ phẫu thuật chuyên khoa bàn tay?

Bác sĩ phẫu thuật chuyên khoa bàn tay được đào tạo để chẩn đoán và có kinh nghiệm sâu rộng trong việc điều trị tất cả các vấn đề liên quan đến các bệnh lý ở bàn tay, cổ tay và cánh tay một cách chuyên biệt. Họ cũng được trang bị kỹ năng và kiến thức để xử lý những trường hợp CTS bị bỏ qua cũng như trường hợp tái phát sau khi phẫu thuật trước đó không thành công.

Các lựa chọn điều trị cho hội chứng ống cổ tay (CTS)

Thay đổi lối sống

Nếu bạn gặp phải triệu chứng CTS nhẹ, bác sĩ phẫu thuật sẽ tư vấn bạn thực hiện những thay đổi nhỏ trong lối sống để ngăn bệnh nặng thêm.

Những thay đổi này có thể bao gồm những điều như nới lỏng lực cầm nắm khi cầm đồ dùng hoặc dụng cụ hoặc sử dụng lực ít hơn trong công việc hàng ngày như đánh máy hoặc giặt giũ. Tránh thực hiện những động tác lặp đi lặp lại trong thời gian dài, vì vậy hãy thử đổi tay hoặc chuyển đổi giữa những hoạt động khác nhau cũng rất hữu ích.

Nếu công việc của bạn yêu cầu sử dụng tay trong thời gian dài hoặc sử dụng nhiều các dụng cụ cầm tay gây rung hoặc những việc yêu cầu lực tác động mạnh, nghỉ ngơi mỗi giờ sẽ có lợi. Trong thời gian nghỉ này, bạn có thể thực hiện các bài tập đơn giản như nắm tay thật chặt rồi giảm lực ở các ngón bằng cách duỗi chúng ra càng xa càng tốt.

Dược phẩm

Bác sĩ phẫu thuật có thể kê đơn thuốc kháng viêm dạng uống như corticosteroid để giúp giảm sưng và giảm đau. Corticosteroid cũng có thể được dùng dưới dạng tiêm.

Nẹp cổ tay

Nẹp hoặc đai cổ tay có thể hỗ trợ hạn chế chuyển động cổ tay, cho phép bạn nghỉ ngơi một chút khỏi công việc thường ngày. Nẹp cũng đặc biệt hữu ích khi được dùng vào ban đêm vì cổ tay thường bị gập cong suốt giấc ngủ của bạn.

Vật lý trị liệu

Một số người nhận thấy tham khảo ý kiến của bác sĩ vật lý trị liệu rất có lợi, vì họ có thể cung cấp lời khuyên về các bài tập kéo căng và củng cố cơ bắp ở bàn tay và cổ tay. Bạn có thể phải học cách mới để làm công việc hàng ngày, đặc biệt là những việc thiết yếu hoặc được yêu cầu trong công việc, để làm giảm áp lực lên bàn tay và cổ tay.

Phẫu thuật

Nếu các triệu chứng vẫn kéo dài, bạn có thể cần phẫu thuật. Bác sĩ phẫu thuật chuyên khoa bàn tay sẽ đánh giá tình trạng của bạn và tính đến các yếu tố như tuổi tác và thời gian bạn chịu đựng cơn đau.

Nếu bạn đã từng phẫu thuật CTS không thành công trước đó, bác sĩ phẫu thuật sẽ tiến hành vi phẫu gỡ giải phóng dây thần kinh, đây là phương pháp tháo bỏ mô sẹo chật hẹp quanh dây thần kinh giữa. Nếu cần thiết, mô mềm được cấy chuyển vào dây thần kinh giữa vừa được tháo bỏ để ngăn sẹo và tái phát các triệu chứng. Cấy chuyển vạt mỡ vùng mô út là một ví dụ cho cấy chuyển mô mềm.