Rách vòng xoay: Triệu chứng và điều trị

Vòng xoay của bạn bao gồm nhóm 4 cơ và gân xung quanh khớp vai. Mục đích của nó đó là ổn định khớp và hỗ trợ hoạt động nâng và xoay cánh tay.

Rách vòng xoay là gì?

Rách vòng xoay là vết rách ở các cơ hoặc gân tạo nên vòng xoay. Tình trạng này có thể xảy ra dần theo thời gian do hao mòn lặp đi lặp lại (rách do thoái hóa), hoặc diễn ra đột ngột do té ngã, hay nâng nhấc vật nặng (rách chấn thương cấp tính).

Khi được chẩn đoán mắc phải rách vòng xoay, bác sĩ sẽ cần xác định mức độ tổn thương - rách một phần hoặc toàn phần - trước khi đặt ra phương hướng điều trị phù hợp. Rách độ sâu một phần thường được gọi là rách một phần, nghĩa là vết rách đi vào gân với độ sâu khoảng bao nhiêu. Rách toàn phần là khi vết rách xuyên qua gân. Các vết rách như thế này thường được chẩn đoán qua chụp cộng hưởng từ (MRI).

Các dấu hiệu cho thấy bạn có thể đã bị rách vòng xoay là gì?

Tình trạng rách vòng xoay không được điều trị sẽ trở nặng theo thời gian, khiến cho việc điều trị và phục hồi gặp nhiều khó khăn hơn. Nếu bạn không chắc chắn tình trạng đau vai của mình chỉ là trẹo khớp hay là một bệnh lý nghiêm trọng hơn, hãy để ý đến bất kỳ triệu chứng nào dưới đây để được bác sĩ kiểm tra vai nhanh chóng.

• Đau khi di chuyển cánh tay theo cách nhất định hoặc khi nằm đè lên vai bị đau.
• Cảm giác yếu ớt ở vai nói chung.
• Không đủ sức nâng các vật có trọng lượng bạn thường dùng.
• Gặp trở ngại khi nâng cao tay.
• Cảm thấy hoặc nghe tiếng lục cục khi di chuyển cánh tay.

Bạn có cần phải phẫu thuật không?

Nếu bạn bị rách một phần với vết rách nhỏ hơn 5mm, khả năng cao chấn thương sẽ lành lại mà không cần phẫu thuật, miễn là thực hiện đúng các bài tập phục hồi phù hợp. Bác sĩ sẽ kê đơn thuốc giảm đau và thuốc kháng viêm để hỗ trợ quá trình lành vết thương. Bạn sẽ được giới thiệu đến các chuyên gia vật lý trị liệu để thực hành các bài tập bạn có thể làm tại nhà. Các bài tập này được thiết kế nhằm hỗ trợ quá trình hồi phục dần dần của vai, đồng thời giúp vai trở về hoạt động bình thường. Chuyên gia vật lý trị liệu cũng sẽ hướng dẫn các hoạt động bạn nên và không nên làm để không gây thêm tổn thương cho vòng xoay trong quá trình chữa lành.

Nếu vật lý trị liệu không mang lại hiệu quả hoặc nếu bạn bị rách toàn phần, phẫu thuật sẽ là lựa chọn tốt nhất - khâu lại chỗ gân bị rách, hoặc nối lại với xương.

Có các lựa chọn phẫu thuật nào?

Tùy vào mức độ chấn thương, bác sĩ phẫu thuật sẽ tư vấn một trong số bốn loại hình phẫu thuật sau:

• Sửa gân qua nội soi khớp. Bác sĩ phẫu thuật sẽ tạo một vết rạch rất nhỏ trên vai, đưa camera thu nhỏ (khớp nội soi) và dụng cụ vào vết rạch đó để chữa lành vùng rách hoặc gắn lại gân bị đứt vào xương. Thời gian hồi phục sau ca phẫu thuật xâm lấn tối thiểu này sẽ nhanh hơn.
• Sửa gân bằng phương pháp mở. Nếu cần không gian lớn hơn để thao tác, bác sĩ phẫu thuật sẽ mở một đường rạch lớn hơn và tiến hành gắn lại gân bị tổn thương vào xương trực tiếp. Nếu gân bị đứt quá nặng, không thể gắn lại, bác sĩ có thể lựa chọn sử dụng một gân ở gần đó thay thế.
• Sửa gân bằng phương pháp mở - nhỏ. Đây là sự kết hợp hai phương pháp trên, với phần khởi đầu sử dụng nội soi khớp và kết thúc bằng việc tạo một vết rạch lớn hơn cho phép đưa các dụng cụ phẫu thuật lớn vào bên trong.
• Thay khớp vai ngược. Khi chấn thương vòng xoay quá nghiêm trọng, bác sĩ phẫu thuật có thể tư vấn cho bạn phẫu thuật thay khớp vai, trong đó đưa khớp nhân tạo vào vị trí vòng xoay bị tổn thương. Phần chỏm cầu sẽ được gắn lên bả vai, phần ổ khớp được gắn vào xương tay.

Quá trình hồi phục sẽ diễn ra trong thời gian bao lâu?

Tốc độ hồi phục và thời điểm bạn có thể quay lại hoạt động bình thường phụ thuộc vào:

• Kích thước vết rách
• Thời điểm chấn thương được điều trị
• Loại phẫu thuật được áp dụng

Vết rách càng nhỏ và được chữa trị sớm bằng phương pháp xâm lấn tối thiểu, bạn càng hồi phục nhanh chóng. Tuy nhiên, xin lưu ý: Quá trình hồi phục loại chấn thương này khá chậm và có thể mất đến một năm mới có thể cử động vai theo đầy đủ các hướng.

Quá trình hồi phục sẽ diễn ra như thế nào?

Bạn sẽ phải sử dụng đai đeo để cố định cánh tay trong khoảng 4-6 tuần sau phẫu thuật. Đai có thể được tháo ra vài lần trong ngày nhằm duỗi khuỷu tay, tăng cường lưu thông máu nuôi dưỡng cánh tay. Các bài tập do chuyên gia vật lý trị liệu hướng dẫn cần được duy trì thực hiện, tránh vội vàng vận động mạnh ở vai trước thời gian được khuyên. Đừng vội vàng kẻo quá trình hồi phục có nguy cơ chậm trễ.

Có các rủi ro nào có thể dẫn đến hồi phục không toàn vẹn?

Tương tự các ca phẫu thuật khác, sẽ có nguy cơ xuất hiện biến chứng hoặc do không đạt được hiệu quả như mong đợi. Bác sĩ phẫu thuật sẽ trao đổi với bạn về những rủi ro sau:

• Tách rời cơ delta ở vai, ảnh hưởng đến khả năng vận động
• Thương tổn thần kinh ở vùng phẫu thuật
• Cứng khớp vai và đau vai
• Nhiễm trùng vết thương
• Tái phát chấn thương cùng một gân

Dù đa số người bệnh đạt được hồi phục toàn vẹn cho phép sinh hoạt bình thường, chỉ có khoảng 50% vận động viên chuyên nghiệp mắc phải rách vòng xoay trong tiền sử có thể trở về phong độ thi đấu trước khi bị chấn thương.

Khi nào cần đi khám bác sĩ?

Việc điều trị kịp thời giúp tăng cơ hội hồi phục của bạn. Khám bác sĩ chuyên khoa chỉnh hình để đánh giá tình trạng của bạn và hiểu rõ các lựa chọn điều trị nên được tiến hành ngay khi bạn bắt đầu cảm thấy khó khăn khi vận động vai.

Nếu có các gói bảo hiểm y tế bổ sung như Integrated Shield Plan (bảo hiểm cơ bản) và điều khoản phụ thêm (rider), số tiền bạn cần thanh toán chi phí cho dịch vụ y tế tư nhân có thể được giảm xuống đáng kể.